کلین روم (Clean Room) محیطی کنترل‌شده از نظر میزان ذرات معلق، دما، رطوبت و فشار هواست که برای انجام فرآیندهای حساس در صنایع مختلف (مثل داروسازی، الکترونیک، پزشکی و هوافضا) استفاده می‌شود. نصب کلین روم نقش حیاتی در تضمین کیفیت و دقت محصولات دارد.
مراحل نصب کلین روم
۱. طراحی و برنامه‌ریزی
- تحلیل نیازها: مشخص کردن سطح تمیزی مورد نیاز طبق استاندارد ISO (مثلاً ISO 5، ISO 7 و غیره).
- جانمایی: انتخاب محل نصب و طراحی چیدمان داخلی (زون‌بندی، مسیر حرکت افراد و مواد).
- سیستم‌های پشتیبانی: طراحی سیستم تهویه (HVAC)، فیلترهای هوا (HEPA/ULPA)، سیستم‌های کنترل فشار، و روشنایی.
۲. آماده‌سازی محیط
- آماده‌سازی کف و دیوارها: سطح‌ها باید صاف، بدون درز و قابل شستشو باشند.
- ایزوله کردن محیط: جلوگیری از نفوذ ذرات خارجی در حین ساخت و نصب.
۳. ساختار و بدنه کلین روم
- نصب دیوارها و سقف‌ها: معمولاً از پانل‌های مخصوص کلین روم (مانند ساندویچ پانل‌های ضدباکتری) استفاده می‌شود.
- نصب درب‌ها و پنجره‌ها: درب‌های خودبسته‌شونده و پنجره‌های دوجداره مخصوص کلین روم.
4. نصب سیستم تهویه و فیلترها
- نصب فیلتر HEPA/ULPA: برای حذف ذرات میکروسکوپی از هوا.
- سیستم فشار مثبت یا منفی: بسته به نوع کلین روم، برای جلوگیری از ورود یا خروج آلودگی.
- نصب هواساز (AHU) مخصوص: جهت کنترل دما، رطوبت و جریان هوای یکنواخت.
۵. سیستم‌های کنترلی
- کنترل دسترسی: نصب کارتخوان یا قفل‌های هوشمند برای ورود/خروج محدود شده.
- سیستم پایش: نصب سنسورهای دما، رطوبت، فشار هوا و ذرات معلق.
- روشنایی: استفاده از چراغ‌های بدون گردوغبار و مقاوم در برابر شستشو.
۶. اعتبارسنجی (Validation) و تست کلین روم
- تست تمیزی هوا: بررسی تعداد ذرات در هر متر مکعب طبق استاندارد ISO 14644.
- تست فشار هوا: اطمینان از حفظ فشار مثبت یا منفی مناسب.
- تست دما و رطوبت: سنجش پایداری شرایط محیطی.
۷. آموزش پرسنل و راه‌اندازی نهایی
- آموزش کاربران: نحوه ورود و خروج، رفتار در کلین روم و رعایت پروتکل‌ها.
- تحویل نهایی: بعد از تست و تأیید تمام پارامترها، کلین روم قابل بهره‌برداری است.
نکات مهم در نصب کلین روم
- رعایت استانداردها: مثل ISO 14644، GMP (برای داروسازی)، یا استانداردهای اختصاصی صنایع.
- طراحی مسیر حرکت مواد و افراد: باید به‌گونه‌ای باشد که کمترین آلودگی ایجاد شود.
- استفاده از متریال آنتی‌باکتریال: برای دیوارها، کف‌پوش و سقف.
- برنامه‌ریزی نگهداری: سرویس منظم فیلترها و تجهیزات تهویه بسیار حیاتی است.
