رئال به معنای واقعی و رئالیسم به معنای واقعی گری و حقیقت گرایی، نوعی گرایش هنری است که اشیاء و موجودات را آنگونه که هستند، زشت را زشت و زیبا را زیبا ترسیم می نمایند. سبک نقاشی رئالیسم نقطه مقابل سبک رومانتیک قرار دارد. سعی هنرمند نقاش رئالیسم در این است که موضوعات منتخب را بدون کم و کاست و شیرین کاری و عوام فریبانه شدن طرح در ذهن بیننده، ترسیم کند و تخیلات غیرواقعی نیافریند و شعار ندهد. مبنای کار آنان صادقانه نگری و صادقانه اندیشیدن است. هنرمند از بیان احساسات خودداری میکند و تخیل و ابتکار عمل خود را در نحوه پیاده کردن آن موضوع دخالت نمیدهد و هر موضوع به همان گونه که در دنیای خارج دیده می شود در نقاشی به نمایش در می آید . این سبک نقاشی در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه رواج پیدا کرد . از هنرمندان مشهوری که نماینده اصلی رئالیسم هستند میتوان گوستاوکوربه نقاش بزرگ فرانسوی و ایلیارپین نقاش روسی را نام برد .
هدف اصلی امپرسیونیسم دست یافتن به یک طبیعت گرائی تازه بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق رنگها بود . امپرسیونیست ها می خواستند بازی نور برروی اشیاء را نشان دهند ، این شیوه مبتنی است بر نشان دادن دریافت و برداشت مستقیم هنرمند از دیدههای زودگذر با به کار بردن لخته رنگهای تجزیه شده و تابناک برای نمایش لرزشهای نور خورشید است. در این روش اصول مکتبی طراحی دقیق و سایه روشن کاری و ترکیب بندی متعادل و معماری گونه رعایت نمیشود. هنرمندان امپرسیونیست برای اولین بار رنگهای تاریک نظیر سیاه را از روی پالت های رنگ خود برداشتند و سایه ها را از ترکیب رنگ شی با رنگ مکمل آن به دست آوردند مثلاً وقتی رنگ یک شی زرد بود ، آنها سایه آنرا از ترکیب بنفش با زرد درست می کردند . همچنین برای آنکه بتوانند بازیهای نور را نشان دهند مجبور بودند با سرعت بیشتری کار کنند ، به همین جهت معمولا سطح تابلوهای آنان بافتی خشن و لکه لکه پیدا می کرد. بنیادگذاران این مکتب با هدف نقض هنر رسمی نیرو گرفتند. آنها از ارائه اشکال با خطوط محیطی واضح سر باز زدند و از روال رنگ آمیزی به پیروی از عرف و طبیعت سرپیچی کردند. استفاده از رنگهای خالص و شفاف با ضرب قلمهای مستقل و تا حدی سریع از ویژگیهای بارز آثار نقاشی امپرسیونیسم است. به بیان دیگر و کوتاه قلم مو آغشته به رنگهای خالص و نامخلوط به جای ترکیبهای ظریف رنگها » شکسته « نقاشان از ضربات استفاده میکنند. مثلاً، به جای ترکیب رنگهای ابی و زرد برای تولید سبز ،آنها دو رنگ آبی و زرد را مخلوط نشده رنگ سبز را در نظر بیننده به وجود بیاورد . » حس « بر روی بوم قرار می دهند تا رنگها هنرمندان مطرح این سبک میتوان کامی پیسارو ادوار مانه گوستاو کایبوت معرفی کرد .
اصطلاح رومانتیسم معرف تفکری است که در آن احساس و عاطفه نقش عمده را بازی میکند . شیوه رومانتیک، بواسطه همین مقید بودن به احساس و عاطفه ، مبتنی برشناختی بود که از هرگونه نفوذ سنت برکنار بود . هنرمند رومانتیک در پی یافتن واقعیتی فراتر از سنت و قاعده بود و می خواست آن انسان طبیعی را که پشت نقاب انسان جامعه ساخته سنتی ، پنهان مانده بود ، باز بشناسد . قرن هیجدهم که قرن نقد و تحلیل بود با مجال دادن به بحث و جدل های داغ درباره خوب و بد زمینه فکری رومانتیسم را فراهم ساخت . رمانتیسم در اصل، جنبشی هنری بود که در اواخر قرن هجدهم و نوزدهم در ادبیات و سپس هنرهای تجسمی، ابتدا در انگلستان و سپس آلمان، فرانسه و سراسر اروپا رشد کرد. رمانتیسم تا حدودی بر ضد جامعهٔ اشرافی و دوران روشنگری (به طور بهتر، عقلانی) بود. اثر هنری خوب از نظر هنرمند رومانتیک ، آن اثری نبود که تناسبات و اجزاء هماهنگ و موزون داشت ، بلکه اثری بود که عواطف خوشایند در بیننده ایجاد می کرد . در میان اصحاب رمانتیک، امر خاص ارزشمندتر از امر عام بود و خاص بودن فرهنگهای بومی، تنوع و تکثر زبانهای بشری، هویتهای محلی و منحصر به فرد بودن آدمیان ستایش میشد. دلاکروا و ژریکو دو تن از مشهور ترین هنرمندان رومانتیسم هستند .
از » اکسپرسیونیسم « در آغاز قرن بیستم، نهضت بزرگی بر ضد رئالیسم و امپرسیونیسم پا گرفت که آرام آرام مکتب دل آن بیرون آمد. اکسپرسیونیسم جنبشی در ادبیات بود، که نخست در آلمان شکوفا شد. هدف اصلی این مکتب نمایش درونی بشر، مخصوصاً عواطفی چون ترس، نفرت، عشق و اضطراب بود. به بیان دیگراکسپرسیونیسم شیوهای نوین از بیان تجسمی است که در آن هنرمند برای القای هیجانات شدید خود از رنگهای تند و اشکال کج و معوج و خطوط زمخت بهره میگیرد . دوره شکل گیری این مکتب از حدود سال ۱۹۱۰ تا ۱۹۳۵ میلادی بود ولی در کل این شیوه از گذشته های دور با هنرهای تجسمی همراه بوده و در دورههای گوناگون به گونه هایی نمود یافته است. برای نمونه مکتب تبریز در نگارگری ایرانی و مکتب سونگ در هنر چین را اکسپرسیونیست هنر ایران و چین مینامند . از نقاشان معروف این سبک میتوان به ون گوگ اشاره کرد .
