ورق‌های فولاد گالوانیزه یکی از پرکاربردترین انواع ورق‌های فولادی هستند که با پوششی از روی محافظت می‌شوند تا در برابر خوردگی مقاومت کنند. این ورق‌ها در گریدهای مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد و ویژگی‌های خاصی دارند.
ساختار کد ورق‌های گالوانیزه
کدهای ورق‌های گالوانیزه معمولاً از چند بخش تشکیل شده‌اند که هر بخش اطلاعات خاصی را درباره ورق به ما می‌دهد:- کد استفاده از محصول: نشان می‌دهد که ورق برای چه کاربردی مناسب است.
- کد گرید فولاد: به خواص مکانیکی ورق مانند مقاومت کششی و تسلیم اشاره دارد.
- مشخصات نوع فولاد: به نوع فولاد پایه (مثلاً فولاد کم کربن، فولاد آلیاژی) اشاره دارد.
- کد گالوانیزه گرم (D): نشان می‌دهد که ورق با روش گالوانیزه گرم پوشش داده شده است.
- کد پوشش عمومی: نوع پوشش روی ورق را مشخص می‌کند (مثلاً روی خالص، آلیاژ روی-آهن).
ورق گالوانیزه برای فرمینگ سرد
ورق‌های گالوانیزه که برای فرآیندهای شکل‌دهی سرد (فرمینگ سرد) استفاده می‌شوند، دارای گریدهای مختلفی هستند. هر گرید، مشخصات فنی و کاربردهای خاصی را نشان می‌دهد. برای اطلاع از قیمت امروز ورق گالوانیزه بر روی آن کلیک کنید.
تفسیر کدهای گرید:
کدهای گرید ورق‌های گالوانیزه معمولاً از چند حرف و عدد تشکیل شده‌اند که هر کدام معنای خاصی دارند:
- حرف اول (D): نشان می‌دهد که این ورق برای فرمینگ سرد (cold forming) مناسب است.
- حرف دوم (X، C یا D):به حالت نورد زیرلایه اشاره می‌کند:
- X: حالت نورد زیرلایه مشخص نشده است.
- C: زیرلایه به روش نورد سرد تولید شده است.
- D: زیرلایه به روش نورد گرم تولید شده است.
- اعداد (51، 52، ...): شماره سریال گرید فولاد را نشان می‌دهند و به خواص مکانیکی ورق مانند مقاومت کششی و تسلیم اشاره دارند. اعداد بالاتر معمولاً به معنای استحکام بیشتر ورق هستند.
- حرف D بعد از اعداد: نشان‌دهنده گالوانیزه گرم است. یعنی ورق فولادی پس از تولید، در حمام روی مذاب غوطه‌ور شده تا لایه محافظ روی روی آن تشکیل شود.
- حروف آخر (Z، ZF یا AZ):نوع پوشش روی ورق را مشخص می‌کنند:
- Z: پوشش روی خالص
- ZF: پوشش آلیاژ روی-آهن
- AZ: پوشش آلومینیوم-روی
- D: برای فرمینگ سرد
- X: حالت نورد زیرلایه مشخص نیست
- 51: شماره سریال گرید، نشان‌دهنده خواص مکانیکی خاص
- D: گالوانیزه گرم
- Z: پوشش روی خالص
ورق DX51D Z یک ورق فولادی است که برای ساخت قطعاتی با شکل‌های پیچیده و از طریق فرآیند خم کاری سرد مناسب است. این ورق از طریق نورد تولید شده و سپس با لایه نازکی از روی خالص پوشیده شده است. عدد 51 به خواص مکانیکی خاص این ورق اشاره دارد.
چرا گریدها مهم هستند؟
دانستن گرید ورق گالوانیزه به شما کمک می‌کند تا ورق مناسب برای کاربرد خود را انتخاب کنید. هر گرید، خواص خاصی مانند مقاومت به خوردگی، شکل‌پذیری، جوش‌پذیری و مقاومت به سایش دارد. انتخاب گرید اشتباه می‌تواند منجر به مشکلات کیفی در محصول نهایی شود.
برای درک بهتر، بیایید هر کد را به صورت جداگانه بررسی کنیم و معنای هر بخش را توضیح دهیم:
S350GD Z
- S: نشان دهنده فولاد ساختمانی (Structural Steel) است. این نوع فولاد به طور گسترده در ساخت سازه‌ها و ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
- 350: حداقل مقاومت تسلیم این فولاد 350 مگاپاسکال است. مقاومت تسلیم به توانایی فولاد در تحمل تنش بدون تغییر شکل دائمی اشاره دارد.
- G: مشخصات خاص فولاد مشخص نشده است. این به معنای آن است که اطلاعات بیشتری در مورد ترکیب شیمیایی یا عملیات حرارتی فولاد در این قسمت ذکر نشده است.
- D: نشان دهنده گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanized) است. یعنی ورق فولادی پس از تولید، در حمام روی مذاب غوطه‌ور شده تا لایه محافظ روی روی آن تشکیل شود.
- Z: نشان دهنده پوشش روی خالص (Pure Zinc Coating) است.
HX340LAD ZF
- HX: نشان دهنده فولاد تخت با استحکام بالا (High-Strength) است که برای فرمینگ سرد مناسب است.
- 340: حداقل مقاومت تسلیم 340 مگاپاسکال است.
- LA: نشان دهنده فولاد کم آلیاژ (Low Alloy) است. این فولاد حاوی مقادیر کمی از عناصر آلیاژی مانند منگنز، مس یا نیکل است که به بهبود خواص مکانیکی آن کمک می‌کند.
- D: گالوانیزه گرم
- ZF: نشان دهنده پوشش آلیاژ روی-آهن (Zinc-Iron Alloy Coating) است. این پوشش ترکیبی از روی و آهن است و مقاومت به خوردگی بهتری نسبت به پوشش روی خالص دارد.
HC340/590DPD Z
- HC: نشان دهنده فولاد تخت با استحکام بالا (High-Strength) است که برای فرمینگ سرد مناسب است.
- 340/590: حداقل مقاومت تسلیم 340 مگاپاسکال و حداقل مقاومت کششی 590 مگاپاسکال است. مقاومت کششی به حداکثر تنشی که یک ماده می‌تواند قبل از شکست تحمل کند اشاره دارد.
- DP: نشان دهنده فولاد دو فازی (Dual Phase) است. این نوع فولاد دارای دو فاز آستنیتی و مارتنزیتی است که به آن استحکام و شکل‌پذیری بالایی می‌دهد.
- D: گالوانیزه گرم
- Z: پوشش روی خالص
کدهای کیفیت سطح به طور معمول برای توصیف سطح کیفی و ظاهری محصولات فلزی، به ویژه ورق‌های فلزی، استفاده می‌شوند. این کدها به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند تا سطح کیفی مورد نظر خود را مشخص کنند.
کدها:
- FA: سطح معمولی (Ordinary surface)
- این سطح دارای ظاهری معمولی و بدون پرداخت اضافی است. ممکن است دارای خراش‌های جزئی، لکه‌ها یا ناهمواری‌های سطحی باشد.
- معمولاً برای کاربردهایی که ظاهر نهایی محصول اهمیت زیادی ندارد، مانند قطعات داخلی یا سازه‌هایی که بعداً رنگ‌آمیزی می‌شوند، استفاده می‌شود.
- FB: سطح با کیفیت بالاتر (Higher level surface)
- این سطح نسبت به سطح FA دارای کیفیت بالاتری است. سطح آن صاف‌تر و یکنواخت‌تر بوده و دارای حداقل خراش و لکه است.
- معمولاً برای کاربردهایی که ظاهر محصول اهمیت متوسطی دارد، مانند قطعاتی که در معرض دید قرار می‌گیرند اما نیاز به پرداخت بسیار دقیق ندارند، استفاده می‌شود.
- FC: سطح پیشرفته (Advanced Surface)
- این سطح بالاترین سطح کیفیت را دارد. سطح آن بسیار صاف، براق و بدون عیب است.
- معمولاً برای کاربردهایی که ظاهر محصول بسیار مهم است، مانند قطعات خودرو، لوازم خانگی با روکش براق و قطعات دکوراتیو، استفاده می‌شود.
عوامل موثر بر کیفیت سطح:
عوامل مختلفی بر کیفیت سطح یک محصول فلزی تأثیر می‌گذارند، از جمله:- فرآیند تولید: روش‌های تولید مختلف مانند نورد، کشش، ماشینکاری و پرداختکاری بر روی کیفیت سطح تأثیر می‌گذارند.
- مواد اولیه: کیفیت مواد اولیه، آلیاژ و ترکیب شیمیایی فلز بر ظاهر نهایی سطح تأثیرگذار است.
- پرداختکاری: عملیات پرداختکاری مانند سنباده‌زنی، پولیش و آبکاری سطح، کیفیت سطح را بهبود می‌بخشند.
- کنترل کیفیت: سیستم‌های کنترل کیفیت دقیق برای اطمینان از حفظ کیفیت سطح در طول فرآیند تولید ضروری هستند.
کاربرد کدهای کیفیت سطح:
- تعیین مشخصات فنی محصول: این کدها در مشخصات فنی محصولات فلزی برای تعیین سطح کیفی مورد نیاز استفاده می‌شوند.
- کنترل کیفیت: تولیدکنندگان از این کدها برای کنترل کیفیت محصولات خود در طول فرآیند تولید استفاده می‌کنند.
- انتخاب محصول: مصرف‌کنندگان با استفاده از این کدها می‌توانند محصولی با سطح کیفی مطلوب خود را انتخاب کنند.
پوشش سطحی
پوشش سطحی یک فرایند مهم در محافظت از فلزات در برابر خوردگی و بهبود ظاهر آن‌ها است. در صنعت فولاد، انواع مختلف پوشش سطحی برای ورق‌های فولادی اعمال می‌شود. در زیر به توضیح برخی از این پوشش‌ها می‌پردازیم:انواع پوشش سطحی
پسیواسیون کرومیک (C) و پسیواسیون بدون کروم (C5):
- این پوشش سطحی از تشکیل زنگ سفید روی سطح محصول در حین حمل و نقل و انبارداری جلوگیری می‌کند.
- در پسیواسیون بدون کروم، از ترکیبات مضر کروم شش ظرفیتی استفاده نمی‌شود.
- روغن پسیواسیون کرومیک (CO) و روغن پسیواسیون بدون کروم (CO5):
- این پوشش علاوه بر جلوگیری از زنگ سفید، محافظت بیشتری در برابر خوردگی ایجاد می‌کند.
- فسفاته کردن (P) و روغن فسفاته (PO):
- علاوه بر جلوگیری از زنگ زدگی، این پوشش قابلیت شکل‌دهی ورق فولاد را بهبود می‌بخشد.
- فیلم ضد اثر انگشت (AF) و فیلم ضد اثر انگشت بدون کروم (AF5):
- این پوشش از تشکیل زنگ سفید جلوگیری کرده و مقاومت به اثر انگشت را افزایش می‌دهد.
- در نوع بدون کروم، از ترکیبات مضر کروم شش ظرفیتی استفاده نمی‌شود.
- روغنکاری (O):
- این پوشش ساده‌ترین روش محافظت از سطح است و از تشکیل زنگ سفید در حین حمل و نقل و انبارداری جلوگیری می‌کند.
- روغن استفاده شده معمولاً برای فرآیندهای بعدی مانند نورد و پرس مناسب نیست.
- بدون پوشش (U):
- در این حالت، سطح ورق فولاد در برابر خوردگی حساس بوده و احتمال تشکیل زنگ سفید و لکه‌های سیاه وجود دارد.
