سيستم نوين مايكروسافت در مديريت فايل
[align=center:e190a3ee82]
NTFS[/align:e190a3ee82]
سيستمفايل FAT احتمالاً قديميترين و اصليترين سيستمفايلي است که توسط سيستمعاملهاي شرکت مايکروسافت مورد استفاده قرار گرفته ولي با اين وجود معايب اساسي در آن وجود دارد که از اين معايب ميتوان به سرعت دسترسي پايين در درايوهاي با ظرفيت بالا و عدم امنيت بالاي اطلاعاتي اشاره نمود. براي رفع اين مشکلات شرکت مايکروسافت بر روي سيستمعاملهاي سري NT خود سيستمفايل جديدي به نام NTFS (New Technology File System يا سيستم فايل NT ) را ارائه کرد. سيستم NTFS ترکيبي از کارايي، انعطافپذيري و توانايي که در سيستم FAT وجود ندارد، را داراست.
از مزاياي اصلي اين سيستمفايل، سرعت بسيار زياد دسترسي به اطلاعات حتي در ظرفيت هاي بالاي ديسک ميباشد. همچنين در NTFS به علت امکان تعريف سطوح مختلف دسترسي براي کاربران، امنيت اطلاعاتي بسيار بيشتر بوده و علاوه بر اين، به خاطر ثابت نبودن مکان ذخيره سازي اطلاعات سيستمي، امکان از بين رفتن کل اطلاعات درون يک درايو NTFS از ميان برداشته شده است. مجموعه اين مزايا موجب شده که NTFS سيستمفايل بسيار مناسبي خصوصاً براي کامپيوترهاي سرويسدهنده (server) باشد.
عيب اصلي در سيستم NTFS عدم پشتيباني از آن در ويندوزهاي سري 9X مي باشد زيرا اين سيستمفايل براي سيستمعاملهاي سري NT ( مثلاً ويندوزهاي NT4، 2000، XP و .NET ) که همگي سيستمهاي شبکهاي هستند، طراحي گرديده است. نسخه جديد از اين سيستم, موسوم به NTFS5 از Windows2000 به بعد عرضه شده است.
اساس NTFS
اين سيستمفايل مكانيسم ساده و بسيار كارآمدي دارد. به بيان ساده, هرگونه اطلاعات روي درايوي با سيستم NTFS به صورت فايل ذخيره ميگردد و تمامي اطلاعات درون يك فايل, صفات فايل (attribute) هستند. از صفت نام فايل گرفته تا صفت دادهها (data attribute) , صفات امنيتي (security attribute) و غيره. در NTFS هر سكتور حتماً متعلق به يك فايل ميباشد, حتي سكتورهاي اطلاعات خود سيستمفايل (system metadata) نيز درون فايلهايي ذخيره ميشوند كه اين مسئله از تفاوتهاي اصلي NTFS با سيستم FAT است و موجب شده كه اطلاعات سيستمي سيستمفايل در مكان ثابت و از پيش تعيينشدهاي روي ديسك ذخيره نگردند.
از مهمترين عوامل برتري NTFS نسبت به ساير سيستمهاي فايل، سرعت و امنيت بيشتر دادهها ميباشد.
همان طور كه مشاهده كرديد, صفات يك فايل در NTFS بسيار گستردهتر از صفات فايل در سيستم FAT ميباشند و به طور دقيق, تمامي ماهيت يك فايل اعم از نام, زمان, سطحدسترسي و حتي دادههاي درون فايل در NTFS به عنوان صفات آن فايل محسوب ميشوند.
وقتي كه درايوي را با سيستمفايل NTFS فرمت ميكنيد, يكسري فايلهاي سيستمي (system file) و يك جدول فايل اصلي (MFT يا Master File Table ) در آن ايجاد ميگردد. MFT اولين فايل روي درايو بوده و شامل اطلاعات تمامي شاخهها و فايلهاي درايو ميباشد. ساختاركلي يك درايو NTFS به صورت زير است:
سكتور راهانداز (Partition boot sector):
در NTFS بر خلاف سيستم FAT , طول قطاع راهانداز لزوماً يك سكتور نيست بلكه 16 سكتور ابتدايي درايو براي boot sector اختصاص مييابند. اطلاعات درون بوت سكتور شامل كُد راهانداز (bootstrap code كه در زمان بوتكردن سيستم بهكمك اين درايو, استفاده ميشود), نام و شماره نسخه سيستمفايل و بلاك پارامترهاي باياس (BPB يا BIOS Parameter Block ) ميباشند. BPB شامل مشخصات مورد نياز براي دسترسي سطح پايين به اطلاعات درايو است كه از اين مشخصات ميتوان به: تعداد بايت در هر سكتور, تعداد سكتورهاي هر خوشه يا كلاستر, معرف نوع رسانه, تعداد سكتورهاي هر شيار, شماره كلاستر شروع MFT و كپي آن, تعداد كلاسترهاي هر بلاك شاخص و ... اشاره كرد.
همانطور كه گفته شد, به علت ذخيره اطلاعات سيستمي درون فايلهاي معمولي, مكان ذخيرهسازي اين اطلاعات روي درايو, ثابت نميباشد. به همين دليل در هنگام راهاندازي كامپيوتر برنامهاي به نام NT loader (NTldr ) توسط سيستمعامل به اجرا درميآيد كه اين برنامه به كمك BPB مكان قرارگرفتن فايل MFT را مشخص كرده و آن را لود مينمايد. براي امنيت بيشتر, يك نسخه پشتيبان از بوت سكتور در نقطه منطقي مركز درايو ايجاد ميگردد.
در يك درايو NTFS براي هر كاربر ميتوان سطح دسترسي تعيين نمود. در اين حالت هر كاربر در سطح مجاز خود حق دسترسي به درايو را دارد.
جدول فايل اصلي (MFT يا Master File Table):
هر فايل درون يك درايو NTFS , با يك ركورد درون فايل ويژهاي به نام MFT مشخص ميشود. به بيان ساده, MFT جدولي است شامل اطلاعات تمامي فايلها و شاخههاي درون درايو. 16 ركورد اول MFT براي اطلاعات ويژه سيستمفايل رزرو شدهاند. ركورد اول, شرح و توضيح خود فايل MFT است كه از آن براي دسترسي به MFT استفاده ميگردد و ركورد دوم, اطلاعات فايل كپي MFT (MFT mirror ) را شامل ميشود. چنانچه ركورد اول نسخه اصلي MFT آسيب ببيند, سيستم NTFS, كپي MFT را پيدا كرده و اطلاعات MFT اصلي را از ركورد اول نسخه كپي بهدست ميآورد. آدرس شروع نسخه اصلي و كپي MFT در سكتور راهانداز قرار دارد.
هر ركورد درون MFT حداكثر به اندازه حدود 1500 بايت ميتواند طول داشته باشد كه در اين فضاي ركورد, صفات يك فايل مثل نام و پسوند, زمان, دادهها و ... وارد ميشوند. تمامي اطلاعات فايلها و شاخههاي كوچك معمولاً در تك ركورد مربوط به خودشان بهطور كامل جاي ميگيرند. چنانچه تمامي صفات فايل درون ركورد مربوطهاش در MFT جاي نگيرد, بقيه اطلاعات در كلاسترهايي در خارج از MFT ذخيره ميشوند. نمونهاي از ركوردهاي MFT در شكل پايين صفحه ديده ميشود.
يك شاخه در NTFS همانند فايلها با يك ركورد در MFT مشخص ميشود. فقط به جاي data در اين ركورد يك شاخص (index) براي دسترسي به فايلهاي درون شاخه ايجاد ميشود. اگر شاخه به اندازهاي بزرگ باشد كه ايندكس فايلهاي درون آن به طور كامل در ركورد مربوط به شاخه در MFT جاي نگيرد, سيستمفايل از ساختار درخت باينري و يك شاخص چندسطحي براي دسترسي به وروديهاي فايلهاي درون شاخه (entry) كه خارج از MFT ذخيره شدهاند, استفاده مينمايد.
اصليترين انواع صفات فايل در NTFS :
در يك فايل يا شاخه ممكن است فقط بعضي از اين صفات وجود داشته باشند:
- اطلاعات استاندارد (Standard information): اطلاعاتي همچون زمان, تعداد پيوندها به خارج از MFT و...
- فهرست صفات (Attribute list): مكانهاي تمامي صفاتي از فايل كه در ركورد درون MFT جاي نگرفتهاند.
- نام فايل (File name): شامل نام فايل يا شاخه با حروف Unicode كه ميتواند كوتاه يا طولاني (حداكثر 255 كاراكتر) باشد.
- توصيفكننده امنيتي (Security descriptor): مشخصكننده صاحب فايل و همچنين كسي كه حق دسترسي به آن را دارد.
- دادهها (Data ): دادههاي يك فايل را شامل ميشود. NTFS اجازه وجود چند صفت داده را براي يك فايل ميدهد, كه اولين آنها بينام و بقيه بايد نامي داشته باشند.
- ريشه شاخص (Index root ) و تخصيص شاخص (Index allocation ): براي پيادهسازي شاخهها و ساير شاخصها بهكار ميروند.
- اطلاعات درايو (Volume information) و برچسب درايو (Volume label): اين صفات فقط در فايل سيستمي $Volume وجود دارند و شامل توضيحاتي در مورد برچسب و شماره نسخه سيستمفايل درايو هستند.
فايلهاي سيستمي (System files):
سيستمفايل NTFS , اطلاعات مربوط به خود سيستم (metadata) را درون تعدادي فايل سيستمي قرار ميدهد كه همگي از ديد كاربر مخفي هستند. فايلهاي سيستمي شامل اطلاعات مهمي براي استفاده از سيستمفايل هستند و 16 ركورد اول MFT براي ذخيره مشخصات اين فايلها رزرو گرديدهاند. مهمترين اين فايلها از اين قرارند:
- فايل $MFT ( Master File Table) : همانطور كه گفته شد, خود MFT نيز يك فايل است.
- فايل $MFTMirr (MFT Mirror ): شامل يك كپي از 4 ركورد اول MFT اصلي
- فايل $Logfile (Log File ): فايل ثبت وقايع درايو براي بهبود و بازيابي اطلاعات
- قايل $AttrDef (Attribute Definitions): جدولي شامل تعداد, عناوين و شرح انواع صفات
- فايل $ (Root file name index): شاخص فهرست ريشه درايو
- فايل $Boot (Boot Sector ): سكتور راهانداز درايو شامل BPB , كد راهانداز و ...
- فايل $BadClus (Bad Clusters): مشخصكننده سكتورهاي خراب درايو
- فايل $Secure (Security file): شامل شرح امنيتي منحصربهفرد براي تمامي فايلهاي درايو
مزاياي NTFS
تعريف سطوح حق دسترسي (Access Right):
در يك درايو NTFS براي هر كاربر ميتوان سطح دسترسي تعيين نمود. در اين حالت هر كاربر در سطح مجاز خود حق دسترسي به درايو را دارد. توجه داشته باشيد كه اين اِعمال اجازه دسترسي, وابسته به سيستمفايل است و نه سيستمعامل. به همين دليل, حتي با تغيير سيستمعامل, اين محدوديتها باز هم وجود خواهند داشت.
جريان داده چندگانه (Multiple Data Stream):
همانطور كه گفته شد, در NTFS امكان وجود چند صفت داده براي يك فايل وجود دارد كه به هر يك از آنها يك جريان داده (Data Stream) گفته ميشود. به همين دليل چند برنامه به طور همزمان ميتوانند يك فايل را باز كرده و از طريق چند جريان, دادههاي آن را استفاده كنند.
سيستم امنيتي EFS باعث ميشود كه كاربر بتواند اطلاعات مهم خود را كدگزاري كند. به اين مكانيسم فقط در NTFS5 قابل استفاده ميباشد.
فشردهسازي در NTFS (Compressing):
سيستم NTFS از يك شيوه جديد براي فشردهسازي اطلاعات استفاده ميكند كه سرعت زيادي در دسترسي به اطلاعات فشردهشده را به همراه دارد. در فشردهسازي درايوهايي با سيستم FAT به كمك برنامههايي مثل DriveSpace , كاربر مجبور به فشردهكردن اطلاعات كل درايو است, در حالي كه در NTFS , اين امكان وجود دارد كه فقط اطلاعات يك يا چند فايل يا شاخه فشرده شوند, بدون اينكه در ساير اطلاعات درايو تغييري ايجاد شود. NTFS به صورت خودكار, در هنگام نياز به دسترسي به فايل فشردهشده, عمل decompressing و بعد از دسترسي, عمل فشردهسازي مجدد را انجام ميدهد.
كدگذاري فايلها (File Encrypting):
براي جلوگيري از دسترسي غيرمجاز به اطلاعات حياتي كاربر بر روي درايو, اين امكان براي او وجود دارد كه اطلاعات مهم خود را كدگذاري نمايد. به اين ترتيب از اين به بعد فقط خود كاربري كه فايل را كدگذاريكرده, مجاز به دسترسي به آن خواهد بود. عمل كدبرداري اطلاعات فايل در هنگام دسترسي كاربر مجاز, به طور خودكار توسط سيستمفايل انجام ميگردد. به اين مكانيسم امنيتي EFS (Encrypting File System ) گفته ميشود كه فقط در NTFS5 قابل استفاده ميباشد.
سرويس شاخصبندي (Indexing service):
به كمك شاخصبندي اطلاعات شاخهها و فايلها, سيستم ميتواند براي يافتن يك فايل درون شاخه, از جستجوي باينري استفاده كند كه اين امر موجب افزايش زياد سرعت دسترسي ميشود.
بهكار بگيريد ...
در مطلب ارائه شده, بخشهايي از مزايا و معايب جديدترين سيستمفايل شركت مايكروسافت براي شما تشريح گرديد. اكنون نوبت شماست كه با توجه به نياز خود تصميم بگيريد كه از سيستم NTFS استفاده كنيد يا خير؟
بهياد داشته باشيد كه درايوي با سيستمفايل NTFS توسط ويندوزهاي 95 , 98 و ME قابل شناسايي و دسترسي نميباشد. در اين بخش شيوه بهكارگيري بعضي از امكانات NTFS در ويندوزXP ارائه ميشود:
چگونه سيستم يك درايو را از FAT به NTFS تغيير دهيم؟
در خط فرمان, دستور زير را اجرا نماييد:
convert <نام درايو موردنظر > /fs: ntfs
چگونه سطوح مختلف دسترسي براي كاربران تعيين نماييم؟
بر روي نام درايو مورد نظر كليك راست كرده و properties را انتخاب كرده و در پنجره باز شده, برگه security را انتخاب نماييد. با گزينش هر كاربر از ليست فوقاني پنجره, ميزان حق دسترسي وي را تعيين كنيد.
چگونه يك فايل يا شاخه را فشرده كنيم؟
پنجره properties مربوط به آن فايل يا شاخه را باز كرده و در برگه General دكمه Advanced را انتخاب نماييد. با بازشدن پنجره Advanced attributes , گزينه Compress contents to save disk space را تيك بزنيد.
چگونه يك فايل را كدگذاري (Encryption) نماييم؟
همانند قسمت قبل, پنجره Advanced attributes را باز كرده و سپس گزينه Encrypt contents to secure data را تيك بزنيد.
چگونه سرويس شاخصبندي را براي يك شاخه فعال كنيم؟
اين بار هم پنجره Advanced attributes را باز نمائيد. سپس از اين پنجره گزينه For fast searching, allow Indexing service to index this folder را تيك بزنيد.
چگونه فضاي درايو مورد استفاده براي يك كاربر را محدود نماييم؟
پنجرهي Properties مربوط به درايو موردنظر را باز كرده و در قسمت Quota، محدوديت كاربر را تعيين كنيد.
منبع :
www.ntfs.com -
[email protected]
شاد باشيد
چيذري