همه چيز درباره بايوس

[AMD>INTEL]

همه مادربردها شامل یک چیپ مخصوص هستند که بر روی آن نرم‌افزاری قرار دارد که BIOS یا ROM BIOS نامیده می‌شود . این چیپ ROM شامل برنامه‌های راه اندازی و گرداننده‌هایی است که در هنگام راه اندازی سیستم مورد نیاز است و یک واسطه به سخت‌افزار پایه سیستم است.

اغلب به CMOS RAM حافظه پاک نشدنی NVRAM(Non-Volatile) نیز می‌گویند چون با یک میلینیوم آمپر فعال می‌شود و تا هنگامی که باطری لیتیوم فعال باشد داده‌ها باقی می مانند.

BIOS مجموعه‌ای از برنامه‌هایی است که در یک یا چند چیپ ذخیره شده است،که در طول راه اندازی سیستم این مجموعه از برنامه‌ها قبل از هر برنامه‌ای حتی سیستم‌عامل بار گذاری می‌شوند.

BIOS در اکثر سیستم های PC شامل چهار تابع است :

۱- POST(Power Self On Test) :این برنامه پردازنده،حافظه،چیپستها،وف ق دهنده ویدئویی،دیسک کنترلر،گرداننده‌های دیسکی،صفحه کلید و... را تست می‌کند.

۲-Blos Setup :برنامه‌ای است که در طول اجرای برنامه POST با فشار دادن کلید خاصی فعال می‌شود و به شما اجازه می‌دهد مادربرد را پیکربندی کنید و تنظیم پارامترهایی همانند ساعت و تاریخ وپسورد و... را انجام دهید. در سیستم‌های ۲۸۶ و ۳۸۶ برنامه Setup در ROM آنها وجود ندارد و لازم است که شما سیستم را توسط دیسک مخصوص Setup راه اندازی نمائید.

۳-Boot Strap (بارگذار کننده یا لودر):سیستم را برای پیدا کردن سیستم Boot جستجو می‌کند.

۴-BIOS: که مجموعه‌ای از گرداننده‌هایی است که واسط بین سخت‌افزار و نرم‌افزار است.

BIOS در حقیقت نرم‌افزار را به سخت‌افزار متصل می نماید.قسمتی از بایوس بر روی چیپ ROM و قسمت دیگر بر روی چیپ کارتهای وفق دهنده قرار دارد که FIRE WARE (میانه افزار) نامیده می‌شود.
[ویرایش] معماری سخت‌افزار و نرم‌افزار بایوس

بایوس نرم‌افزاری است که شامل گرداننده‌های مختلفی است که رابط بین سخت‌افزار و سیستم‌عامل هستند یعنی بایوس نرم‌افزاری است که همه آن از روی دیسک بارگذاری نمی‌شود بلکه قسمتی از آن،قبلا بر روی چیپهای موجود بر روی سیستم یا بر روی کارتهای وفق دهنده نصب شده اند.

بایوس در سیستم به سه صورت وجود دارد :

۱-ROM BIOS نصب شده بر روی مادر برد .

۲- بایوس نصب شده بر روی کارتهای وفق دهنده(همانند کارت ویدئویی)

۳- بارگذاری شده از دیسک(گرداننده ها)

چون بایوس مادربرد مقدمات لازم را برای گرداننده‌های و نرم‌افزارهای مورد نیاز فراهم می‌کند،اکثرا به صورت سخت‌افزاری که شامل یک چیپ ROM می‌باشد موجود است .

سالهای پیش هنگامی که سیستم‌عامل DOS بر روی سیستم اجرا می‌شد خود به تنهایی کافی بود و گرداننده‌ای (Driver) مورد نیاز نداشت . بایوس مادر برد به طور عادی شامل گرداننده‌هایی است که برای یک سیستم‌عامل پایه همانند صفحه کلید،فلاپی درایو،هارد دیسک،پورتهای سریال،موازی و... است.
[ویرایش] BIOS وCMOS RAM

اکثر افراد BIOS را با CMOS RAM اشتباه می‌گیرند،ای از آنجا سرچشمه می‌گیرد که برنامه Setup برای پیکربندی BIOS و ذخیره آن در CMOS RAM استفاده می‌شود.

در حقیقت BIOS و CMOS RAM دو چیز متفاوت از هم می‌باشند.بایوس مادر برد در یک چیپ ROM به طور ثابت ذخیره شده است.

همچنین بر روی مادر برد یک چیپ است که RTC/NVRAM نامیده می‌شود که زمان سیستم را نگهداری می‌کند و یک حافظه فرار و ثابت است که اولین بار در چیپ MC۱۴۶۸۱۸ ساخت شرکت موتورلا استفاده شده است و ظرفیت آن ۶۴ بایت است که ۱۰ بایت آن مربوط به توابع ساعت است و...

اگرچه این چیپ غیر فعال نامیده می‌شود اما با قطع برق ، ساعت و تاریخ تنظیم شده در آن و داده‌های درون RAM پاک می‌شود .

درز حقیقت غیر فعال نامیده می‌شود چون با استفاده از تکنیک CMOS(Complementarry Metal-Oxide Semicondector)

ساخته شده است،در نتیجه با یک جریان بسیارکم که به‌وسیله باطری سیستم تامین می‌گردد، پایدار باقی می ماند که اکثر مردم به این چیپ،CMOS RAM می‌گویند.

هنگامی که وارد BIOS Setup و پارامتر های خود را تنظیم و ذخیره می نمایید،این تنظیمات در ناحیه از چیپ RTC/NVRAM ذخیره می‌شود(که همچنین CMOS RAM نیز نامیده می‌شود). در هر موقع که سیستم خود را راه اندازی می کنید پارامترها از CMOS RAM خوانده می‌شود و تعیین می‌کند که سیستم چگونه پیکربندی شود.

 

[AMD>INTEL]

همانطور که ميدانيد يکي از اصلي ترين عمليات کامپيوتر در هنگام روشن شدن عمليات POST يا Power On Self Test ميباشد. که تمامي نرم افزارها و قطعات سخت افزاري لازم براي بوت سيستم را تست کرده و آماده به کار ميکند و در واقع کامپيوتر شما بعد از فشردن کليد Pwoer توسط شما، در ابتدا تمامي فرمانها را از بايوس کامپيوتر دريافت مي کند. از اينرو بايوس وظيفه دارد که مشکلات سخت افزاري را به شما گوشزد کند.
همه بايوس ها در هنگام درست بوت شدن سيستم يک بوق کوتاه در شروع کارد ميزنند که اين بوق به معني درست و کامل کار کردن تمامي نرمافزارها و سخت افزارهاي اصلي سيستم است، اما گاهي نيز اتفاق مي افتد که يک يا چندي از برنامه ها يا قطعات معيوب شده يا به عللي از انجام وظيفه باز مي مانند، اينجاست که بايوس با تنها راه ارتباطي مستقيم با کاربر ( بوق ) شما را آگاه مي سازد.
اما تا وقتي که از مفهوم بوقهاي بايوس اطلاع نداشته باشيد تشخيص اينکه کدام يک از قطعات وظيفه خود را به خوبي انجام نميدهد، تقريبا غير ممکن است. ورفع اشکال را با سختي و مشقت بسيار همراه ميکند. در ادامه بوقهاي اصلي دو شرکت بزرگ توليد کننده تراشه بايوس (AWARD و AMIBIOS) را شرح داده ايم.

كدهاي بوقي بايوس AWARD :

بايوس آوارد عمدتا به پيامهاي خطا براي آگاه کردن کاربران از وجود مسئله اتکا دارد، اما چند کد بوقي مشهور وجود دارد که اين تراشه بايوس توليد مي کند:
تعداد بوق ها در عمليات Post
مفهوم بوق نا محدود (تکرار شوند) : خطاي حافظه سيستم
يک بوق بلند پس از دو بوق کوتاه : خطاي کارت گرافيک
يک بوق باند پس از سه بوق کوتاه : خطاي گرافيک يا حفظه گرافيک
بوق هاي با ارتفاع بالاي نا محدود (تکرار شونده) : خطاي داغ شدن پردازنده
بوق هاي با ارتفاع بالا ،با ارتفاع پايين ( تکرار شونده) : خطاي پرازنده


کدهاي بوقي بايوس AMIBIOS

بايوس AMIBIOS محصول شرکت American Megatrends يکي از بايوس هاي متداول است و آخرين نگارش تعدادي کد بوقي دارد که اشکالات زمان بوت شدن را به کاربران مي گويد:

تعداد بوق ها در زمان راه اندازي (پيش از POST)

مفهوم بوق ها
1 ديسکت را در ديسکران A: قرار دهيد
2 فايل AMIBOOT.ROM بر روي ديسکت بوت شدني نيست
3 خطاي حافظه سيستمي
4 عمليات روز آمد سازي بايوس موفقيت آميز بوده است
5 خطاي خواندن ديسک
6 خرابي فرمان صفحه کليد
7 حافظه فلش بايوس تشخيص داده نشده است
8 خرابي کنترل کننده ديسکت ران
9 خطاي مجموع بررسي (checksum) بايوس
10 خطاي پاک کردن حافظه فلش
11 خطاي برنامه سازي حافظه فلش
12 اندازه فايل AMIBOOT.ROM درست نيست ( يا حضور ويروس)
13 نا همساني تصوير BIOS ( فايل ROM دقيقا همان نسخه درون بايوس نيست)

تعداد بوقها در زمان POST

1 خطاي Timer احياي حافظه سيستم
2 خطاي پريتي حافظه سيستم
3 خطاي آزمايش خواندن / نوشتن حافظه سيستم
4 زمان دار تخته مدار مادر کار نمي کند
5 خطاي پردازنده
6 کامپيوتر نمي تواند به حافظه حالت حفاظت شده برود
7 خطاي استثنای عمومي (مربوط به پردازنده)
8 خطاي حافظه نمايش ( مربوط به کارت ويدئويي)
9 خطاي مجموع بررسي AMIBIOS ROM
10 خطاي خواندن / نوشتن رجيستر CMOS
11 اشکال آزمايش حافظه نهانگاهي (cache)

نکته :

اگر موقع عمليات POST يک ، دو يا سه بوق بشنويد، تعويض کارتهاي RAM را در نظر بگيريد يا دست کم آنها را بررسي کنيد تا اطمينان يابيد که درست نصب شده اند.
اگر در عمليات POST هشت بوق بشنويد اطمينان يابيد که کارت ويدئويي درست نصب شده است، ممکن است لازم باشد که آن را عوض کنيد.
اگر موقع عمليات POST تعداد بوقها با آنچه گفته شد متفاوت بود ( چهار تا هفت يا 9 تا يازده بوق)، ممکن است يک مطئله جدي در تخته مدار مادر يا قطعات ديگر وجود داشته باشد، کامپيوتر را به يک تعميگاه تخصصي ببريد.

كدهاي بوقي بايوس AWARD :

بايوس آوارد عمدتا به پيامهاي خطا براي آگاه کردن کاربران از وجود مسئله اتکا دارد، اما چند کد بوقي مشهور وجود دارد که اين تراشه بايوس توليد مي کند:
تعداد بوق ها در عمليات Post
مفهوم بوق نا محدود (تکرار شوند) : خطاي حافظه سيستم
يک بوق بلند پس از دو بوق کوتاه : خطاي کارت گرافيک
يک بوق باند پس از سه بوق کوتاه : خطاي گرافيک يا حفظه گرافيک
بوق هاي با ارتفاع بالاي نا محدود (تکرار شونده) : خطاي داغ شدن پردازنده
بوق هاي با ارتفاع بالا ،با ارتفاع پايين ( تکرار شونده) : خطاي پرازنده

کدهاي بوقي بايوس AMIBIOS

بايوس AMIBIOS محصول شرکت American Megatrends يکي از بايوس هاي متداول است و آخرين نگارش تعدادي کد بوقي دارد که اشکالات زمان بوت شدن را به کاربران مي گويد:

تعداد بوق ها در زمان راه اندازي (پيش از POST)

مفهوم بوق ها
1 ديسکت را در ديسکران A: قرار دهيد
2 فايل AMIBOOT.ROM بر روي ديسکت بوت شدني نيست
3 خطاي حافظه سيستمي
4 عمليات روز آمد سازي بايوس موفقيت آميز بوده است
5 خطاي خواندن ديسک
6 خرابي فرمان صفحه کليد
7 حافظه فلش بايوس تشخيص داده نشده است
8 خرابي کنترل کننده ديسکت ران
9 خطاي مجموع بررسي (checksum) بايوس
10 خطاي پاک کردن حافظه فلش
11 خطاي برنامه سازي حافظه فلش
12 اندازه فايل AMIBOOT.ROM درست نيست ( يا حضور ويروس)
13 نا همساني تصوير BIOS ( فايل ROM دقيقا همان نسخه درون بايوس نيست)

تعداد بوقها در زمان POST

1 خطاي Timer احياي حافظه سيستم
2 خطاي پريتي حافظه سيستم
3 خطاي آزمايش خواندن / نوشتن حافظه سيستم
4 زمان دار تخته مدار مادر کار نمي کند
5 خطاي پردازنده
6 کامپيوتر نمي تواند به حافظه حالت حفاظت شده برود
7 خطاي استثنای عمومي (مربوط به پردازنده)
8 خطاي حافظه نمايش ( مربوط به کارت ويدئويي)
9 خطاي مجموع بررسي AMIBIOS ROM
10 خطاي خواندن / نوشتن رجيستر CMOS
11 اشکال آزمايش حافظه نهانگاهي (cache)

نکته :

اگر موقع عمليات POST يک ، دو يا سه بوق بشنويد، تعويض کارتهاي RAM را در نظر بگيريد يا دست کم آنها را بررسي کنيد تا اطمينان يابيد که درست نصب شده اند.
اگر در عمليات POST هشت بوق بشنويد اطمينان يابيد که کارت ويدئويي درست نصب شده است، ممکن است لازم باشد که آن را عوض کنيد.
اگر موقع عمليات POST تعداد بوقها با آنچه گفته شد متفاوت بود ( چهار تا هفت يا 9 تا يازده بوق)، ممکن است يک مطئله جدي در تخته مدار مادر يا قطعات ديگر وجود داشته باشد، کامپيوتر را به يک تعميگاه تخصصي ببريد.

 

[AMD>INTEL]

گر پسورد بايوس يادتون رفت اين كد ها رو امتحان كنيد

AWARD Masterpasswords 01322222 bios lkw peter 1EAAh BIOS lkwpeter 256256 biostar PASSWORD 589589 biosstar SER 589721 CONCAT setup ?award CONDO SKY_FOX admin condo SWITCHES_SW alfarome djonet Sxyz aLLy efmukl SZYX aPAf g6PJ t0ch88 award h6BB t0ch20x award_? HELGA-S ttptha award.sw HEWITT RAND TTPTHA AWARD SW HLT TzqF AWARD_SW j09F wodj AWARD_PW j256 ZAAADA award_ps j262 zbaaaca AWARD?SW j322 zjaaadc awkward j64 zjaaade
AMI Masterpasswords ami amiami CMOSPWD amidecod AMI.KEY KILLCMOS amipswd AMISETUP 589589 AMIPSWD AMI?SW ami.kez AMI AMI!SW ami° A.M.I. AMI_SW helgasss aammii bios310 HEWITT RAND AMI~ BIOSPASS
Masterpasswords from different Manufacturers Advance Integration: Advance Amptron: Polrty AST: SnuFG5 Biostar: Biostar / Q54arwms Compaq:compaq Concord: last CTX International: CTX_123 CyberMax: Congress Daytek+Daewooaytec/Daewuu DELL: DELL Digital Equipment: komprie Enox: xo11nE Epox: central Freetech: Posterie HP Vectra Serie: hewlpack IBM: IBM / MBIUO / sertafu IBMAptiva: press both mousekeys Iwill: iwill Jet Way: spoom1 Joss Techn.: 57gbz6 / Technolgi MachSpeed: sp99dd Magic-Pro: prost Megastar: Star Micron: sldkj754 / xyzall Micronics: dn_04rjc M Technology: mMmM Nimble: xdfk9874t3 Packard Bell: Bell9 QDI: QDI Quantex: teX1 / xljlbj Research: Col2ogro2 Shuttle: Spacve Siemens Nixdorf: SKY_FOX Speedeasy: lesarot1 SuperMicro: ksdjfg934t Tiny: Tiny TMC: BIGO Toshiba:24Banc81/Toshiba/toshy99 ToshibaLaptops: press left Shiftkey Vextrec Technology: Vextrec Vobis: merlin WIMBIOS v2.10: Compleri Zenith: 3098z / Zenith Zeos: zeosx

 

[AMD>INTEL]

روش clear cmos توسط جامپر برد يا در آوردن باطري