Ubuntu is an open source software operating system that runs from the desktop, to the cloud, to all your internet connected things.
ubuntu.com
شش گیگا
۲. دانلود فایل ISO
از لینک‌های بالا، فایل ISO لینوکس رو دانلود کن.
۳. آماده‌سازی فلش بوتیبل
ابزار پیشنهادی برای ویندوز:
Rufus (نرم‌افزار ساده و کم‌حجم)
مراحل کار:
1. یک فلش حداقل ۸ گیگ رو به کامپیوتر وصل کن (اطلاعاتش پاک میشه)
2. Rufus رو اجرا کن
3. در قسمت:
Device: فلش رو انتخاب کن
Boot selection: فایل ISO لینوکس رو انتخاب کن
باقی تنظیمات رو دست نزن
4. روی Start بزن
بعد از چند دقیقه، فلش آماده‌ی نصب لینوکس میشه.
۴. ری‌استارت و ورود به BIOS/Boot Menu
1. کامپیوتر رو ری‌استارت کن
2. در اولین لحظات روشن شدن، کلید Boot Menu رو سریع بزن (یکی از این‌هاست: F12, F10, ESC, DEL)
3. از لیست، فلش USB رو انتخاب کن
۵. نصب لینوکس
وقتی فلش بالا اومد، معمولاً این گزینه‌ها رو می‌بینی:
Try Linux Mint without installing
Install Linux Mint
اگه خواستی اول امتحانش کنی، گزینه اول رو بزن.
اگر خواستی نصب کنی، گزینه دوم رو بزن و مراحل ساده نصب رو ادامه بده.
نکته مهم:
اگر می‌خوای ویندوز هم بمونه، هنگام نصب دقت کن گزینه‌ی:
Install Linux alongside Windows
رو انتخاب کنی، تا سیستم Dual Boot بشه (هر بار روشن شدن، انتخاب کنی لینوکس یا ویندوز).
اگه خواستی دقیق‌تر بگی که کدوم توزیع رو انتخاب کردی و سیستم چیه (لپ‌تاپ یا دسکتاپ، مشخصاتش)، راهنمایی رو بر اساس همون کامل می‌کنم.
من اینجام تا کارت بی‌نقص جلو بره
سالک: فایل iso چیه؟ نیازه بدونم یا خودش انجام میشه؟
سؤال عالی پرسیدی!
فایل ISO چیه؟
فایل ISO یک فایل فشرده‌ی مخصوصه که شامل کل محتوای یه دیسک (مثل DVD یا CD) هست.
برای لینوکس، فایل ISO شامل همه‌چی هست: سیستم‌عامل، نصاب، ابزارها و تنظیمات اولیه.
مثلاً:
linuxmint-21.3-cinnamon-64bit.iso → فایل کامل لینوکس مینت
ubuntu-22.04.4-desktop-amd64.iso → فایل کامل اوبونتو
آیا باید چیز خاصی ازش بدونی؟
نه لازم نیست نگرانش باشی
وقتی فایل ISO رو از سایت رسمی دانلود کردی، برنامه‌هایی مثل Rufus خودش می‌فهمه چیه و:
فلش رو فرمت می‌کنه
فایل ISO رو داخلش بوتیبل می‌ریزه
آماده‌ی نصب میشه
پس خلاصه:
سوالجواب کوتاه
فایل ISO چیه؟تصویر کامل یک سیستم‌عامل یا دیسک
باید بلد باشم باهاش کار کنم؟نه، فقط دانلود کن و به Rufus بده
بعدش چی میشه؟فلشت بوتیبل میشه، و می‌تونی ازش لینوکس نصب کنی
اگه خواستی لینکشو بدم برات که سریع‌تر بری جلو، یا بخوای کدوم نسخه بهتره برات، فقط بگو
همراهتم تا کامل نصبش رو انجام بدی
سالک:لینوکس های دیگه غیر ابونتو چی؟ چرا اونها را نمی گی؟
سؤال خیلی خوبی پرسیدی و نشون می‌ده که داری با دقت فکر می‌کنی، آفرین بهت!
واقعاً لینوکس فقط اوبونتو نیست، بلکه یه دنیای بزرگ از توزیع‌های مختلفه.
من اول اوبونتو و لینوکس‌مینت رو معرفی کردم چون:
برای شروع راحت‌تر هستن
نصب ساده و پشتیبانی زیاد دارن
با سخت‌افزارهای مختلف بهتر سازگارن
آموزش و جواب مشکلاتشون در اینترنت خیلی زیاد هست
ولی حالا که پرسیدی، بی‌معطلی بریم سر اصل ماجرا:
لیست توزیع‌های محبوب لینوکس (غیر از اوبونتو)
توزیع لینوکس مناسب برای چه کسی؟مزایا / ویژگی‌ها
Linux Mintمبتدی تا متوسطشبیه ویندوز، بسیار پایدار و ساده
Zorin OSکاربر ویندوزظاهر نزدیک به ویندوز، زیبا و کاربرپسند
elementary OSکاربران مکمحیط بسیار زیبا و مینیمال (شبیه macOS)
Pop!_OSبرنامه‌نویس‌ها و مهندس‌هاقدرت زیاد، سبک، مخصوص لپ‌تاپ، فوق‌العاده برای کارهای مهندسی و الکترونیک
Debianحرفه‌ای‌هاپایه‌ی اوبونتو، پایدار و رسمی ولی نصب کمی پیچیده‌تر
Arch Linuxحرفه‌ای‌ها و علاقه‌مندان یادگیری عمیقهمه‌چیز از صفر، آزادی کامل، ولی نیاز به تجربه بالا
Manjaroنیمه‌حرفه‌ای‌هاراحتی اوبونتو + قدرت آرچ، رابط گرافیکی زیبا
Kali Linuxمتخصص امنیت و هک اخلاقیابزارهای تست نفوذ و امنیت، برای کاربری عادی پیشنهاد نمی‌شه
Puppy Linuxسیستم‌های قدیمیفوق‌العاده سبک، با کامپیوترهای خیلی ضعیف هم بالا میاد
پس چرا اوبونتو رو بیشتر پیشنهاد می‌دن؟
چون اوبونتو یه جورایی مرجع اصلی و مادر خیلی از اینا هست و تقریباً با هر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سازگاره، مخصوصاً برای شروع.
اگر خودت الان بگی:
> یه توزیع زیبا، ساده، سبک، برای لپ‌تاپ یا دسکتاپ می‌خوام...
من این ۳ تا رو پیشنهاد می‌کنم:
1. Zorin OS Lite (سبک و شبیه ویندوز)
2. Linux Mint Cinnamon (پایدار و خیلی محبوب)
3. Pop!_OS (برای مهندسی و پروژه‌های الکترونیکی)
هرکدوم رو خواستی فقط بگو تا لینک دانلود و آموزش نصبش رو برات بفرستم.
یا اگه بگی سیستمت ضعیفه یا قوی، دقیق‌تر راهنماییت می‌کنم.
سالک: سیستم های قدیمی که ویندوز ۷ دارند و مناسب ویندوز ۱۰ نیست ، آیا ابونتو نصب میشه؟
آفرین که دقیق بررسی می‌کنی
برای سیستم قدیمی که ویندوز ۷ روش نصب بوده و برای ویندوز ۱۰ مناسب نیست، پس باید با دقت یه توزیع لینوکس سبک و سریع انتخاب کنیم که راحت اجرا بشه و اذیتت نکنه.
آیا اوبونتو نصب میشه؟
بله، ولی نه نسخه‌های جدیدش مثل Ubuntu 22.04 یا 24.04!
اون نسخه‌ها سنگین‌تر شدن و نیاز به رم بالا و گرافیک قوی دارن. روی سیستم‌های قدیمی کند یا حتی نصب‌ناشدنی می‌شن.
پس راه‌حل چیه؟
بریم سراغ اوبونتو‌های سبک یا توزیع‌های مخصوص سیستم‌های قدیمی:
1. Xubuntu
نسخه سبک‌شده‌ی اوبونتو با دسکتاپ XFCE
بسیار پایدار و ظاهر ساده مناسب سیستم‌هایی با رم ۱ تا ۲ گیگ
Linux Download, download Linux Lite a FREE operating system for everyone that is easy to use. A fast, secure and enjoyable operating system for your PC.
www.linuxliteos.com
4. Zorin OS Lite
نسخه سبک‌شده Zorin OS
ظاهر بسیار کاربرپسند، شبیه ویندوز پیشنهاد خوب برای کسانی که ظاهر براشون مهمه
کمتر از ۱ گیگ...... خیلی قدیمی .................Lubuntu یا Linux Lite
۱ تا ۲ گیگ........... متوسط...................... Xubuntu یا Zorin Lite
۲ گیگ یا بیشتر ......متوسط..................... به بالاLinux Mint XFCE هم قابل نصبه
اگه خواستی بگی مشخصات سیستمت چیه (مثلاً RAM، CPU، مدل)، من بر اساس اون دقیق‌ترین گزینه رو برات انتخاب می‌کنم و لینک و آموزش نصب می‌دم
در خدمتتم برای قدم به قدم تا نصب کامل لینوکس
Linux Download, download Linux Lite a FREE operating system for everyone that is easy to use. A fast, secure and enjoyable operating system for your PC.
www.linuxliteos.com
Zorin OS Lite
ظاهر بسیار زیبا، شبیه ویندوز
محیط سبک ولی خوش‌طرح
مناسب برای کاربران تازه‌کار
پشتیبانی خوب از زبان فارسی
لینک دانلود Zorin OS 16.3 Lite
Download the alternative to Windows and macOS designed to make your computer faster, more powerful, secure, and privacy-respecting.
zorin.com
توی صفحه‌ی دانلود، نسخه‌ی Lite رو انتخاب کن نه Core یا Pro.
Xubuntu
نسخه سبک‌شده اوبونتو با XFCE
پایدار و مطمئن
جامعه کاربری خیلی بزرگ
دانلود Xubuntu 22.04 LTS
۷Download « Xubuntu
کدوم رو انتخاب کنی؟
معیار.............................. پیشنهاد
راحتی کار شبیه ویندوز ................Linux Lite یا Zorin Lite
سبک ولی پایدار و جدی‌تر............... Xubuntu
زیبایی ظاهری و کاربرپسند................. Zorin Lite
اجرای مطمئن و راحت برای پروژه‌های ESP و آردوینوهر سه خوبن، ولی Xubuntu و Lite کمی سبک‌ترن
نظر من برای شروع:
با توجه به رم ۲ گیگ، Linux Lite رو پیشنهاد می‌کنم، چون هم سبک هست، هم شبیه ویندوزه، هم خیلی راحت با سخت‌افزارهای قدیمی کنار میاد.
اگه ظاهر برات خیلی مهمه، برو سراغ Zorin OS Lite.
اگه یکی از این‌ها رو انتخاب کردی، فقط بگو:
> "همینو می‌خوام نصب کنم"
تا بهت لینک مستقیم ISO + آموزش ساخت فلش بوتیبل و نصبش رو گام‌به‌گام بگم
1. فلش رو به کامپیوتر وصل کن
2. برنامه‌ی Rufus رو باز کن (نصب نمی‌خواد، خودش اجرا میشه)
3. تو قسمت Device، فلش رو انتخاب کن
4. تو قسمت Boot selection، فایل ISOای که دانلود کردی رو انتخاب کن (xubuntu-22.04.4-desktop-amd64.iso)
5. Partition scheme رو بذار روی MBR (اگر سیستم خیلی قدیمیه)
6. File system: بذار روی FAT32
7. بزن Start
هشدار: همه اطلاعات روی فلش پاک میشه.
مرحله 3: نصب Xubuntu
بعد از ساخت فلش، مراحل نصب:
1. کامپیوتر رو ری‌استارت کن و وارد BIOS یا Boot Menu شو
(معمولاً با زدن کلید F2 یا F12 یا ESC در لحظه روشن شدن)
2. فلش رو به‌عنوان بوت انتخاب کن
3. Xubuntu بالا میاد؛ یه گزینه هست: "Try Xubuntu" → اجرای زنده (بدون نصب) "Install Xubuntu" → نصب روی هارد
4. زبان رو فارسی یا انگلیسی انتخاب کن
5. وقتی به "Installation Type" رسید، گزینه‌ی: "Erase disk and install Xubuntu" رو بزن (اگه کل سیستم رو می‌خوای لینوکسی کنی)
بعد از نصب:
مرورگر Firefox نصبه
نرم‌افزار مدیریت فایل، پخش فیلم و عکس هست
برای نصب نرم‌افزارها، Software Center یا دستور apt استفاده می‌کنی
اگر خواستی آموزش گام‌به‌گام نصب با تصویر هم بفرستم، بگو تا آماده‌اش کنم.
بزن بریم برای یه تجربه جدید و سبک!
هر جا گیر کردی، من کنارت هستم.
-------------------
سالک:ترتیب بوت چطور باید باشه؟ تنظیم بیوس کامپوتر را میگم
سؤال خیلی مهمی پرسیدی و خیلی‌ها تو همین مرحله گیر می‌کنن، آفرین که دقیق دنبال می‌کنی
الان بهت میگم چطور وارد BIOS بشی و ترتیب بوت رو تنظیم کنی تا کامپیوترت از فلش بوتیبل لینوکس (Xubuntu) بالا بیاد.
مرحله به مرحله تنظیم BIOS برای بوت از فلش
1. خاموش کردن و روشن کردن سیستم
وقتی کامپیوتر رو روشن می‌کنی، بلافاصله یکی از این دکمه‌ها رو چندبار پشت سر هم فشار بده:
برند مادربرد یا لپ‌تاپدکمه ورود به BIOS
ASUSDel یا F2
GIGABYTEDel.....سالک: نوشته مادربورد گیگابایت برایش دکمه دیلت را باید زد.
HPEsc یا F10....سالک: مادربورد hp باید esc را زد یا f10
DellF2............مادربرود dell دکمه f2
LenovoF1 یا F2 یا گاهی Fn + F2
AcerF2 یا گاهی Del
یه صفحه آبی یا مشکی ظاهر میشه که تنظیمات BIOS هست.
2. رفتن به تنظیمات Boot
با کلیدهای جهت‌دار (↑ ↓ ← →) برو به تب:
Boot یا Boot Options یا Boot Order
3. تغییر ترتیب بوت (Boot Priority)
ترتیب بوت باید این باشه:
1st Boot Device → USB Flash Drive
2nd Boot Device → Hard Disk
اسم فلش ممکنه این شکلی باشه:
USB HDD: SanDisk
UEFI: Kingston
یا Removable Device
برای تغییر ترتیب، معمولاً از دکمه‌های + و – یا F5 و F6 استفاده میشه. پایین صفحه‌ی BIOS نوشته که چطور اولویت رو تغییر بدی.
4. ذخیره و خروج (Save & Exit)
بعد از تغییر ترتیب بوت، بزن:
F10 → Save & Exit → Yes
یا از تب Exit گزینه‌ی Save Changes and Exit رو انتخاب کن.
حالا چی میشه؟
بعد از ری‌استارت، اگه فلشت بوتیبل باشه، سیستم باید وارد محیط نصب Xubuntu بشه (با اون منوی معروف: Try Xubuntu / Install Xubuntu).
اگه خواستی بگی مدل مادربرد یا لپ‌تاپ چیه تا دقیق‌تر بگم کدوم کلید رو بزنی.
و اگه صفحه BIOS رو دیدی ولی مطمئن نیستی چی‌کار کنی، عکس بفرستی هم می‌تونم راهنماییت کنم.
سالک: یک کمی تعریف کن از مزیت های لینوکس نسبت به ویندوز
حتما! بگو ببینم، آماده‌ای برای یه کلی خلاصه و مفید از مزیت‌های لینوکس نسبت به ویندوز؟
۱. رایگان و متن‌باز
لینوکس کاملاً رایگانه و کدش بازه (Open Source).
هرکسی می‌تونه ببینه، تغییرش بده، و به دلخواهش شخصی‌سازی کنه. برعکس ویندوز که باید لایسنس بخری.
۲. امنیت بالاتر
لینوکس کمتر در معرض ویروس‌ها و بدافزارهاست.
چون معماری‌ش متفاوت و معمولاً کاربرها دسترسی‌های کمتری دارن.
برای همین، سیستم‌هات امن‌تر می‌مونه.
۳. کارایی و سرعت بهتر روی سخت‌افزار قدیمی
لینوکس سبک‌تره و می‌تونه روی کامپیوترهای قدیمی‌تر بهتر اجرا بشه، مثلاً Xubuntu یا Lubuntu که برای سیستم‌های ضعیف عالی‌ان.
ویندوز معمولاً سنگین‌تره و رم بیشتری می‌خواد.
۴. قابلیت شخصی‌سازی فوق‌العاده
تو لینوکس می‌تونی ظاهر، محیط دسکتاپ، برنامه‌ها، و رفتار سیستم رو خیلی راحت عوض کنی.
اگر دوست داری، حتی می‌تونی خودت یک توزیع (دیسربوشن) بسازی!
۵. بروزرسانی‌های سریع و بدون دردسر
لینوکس معمولاً به‌روزتر و سریع‌تر بروزرسانی میشه و نیاز به ری‌استارت کمتر داره.
ویندوز گاهی بروزرسانی‌هاش طولانی و اذیت‌کننده است.
۶. پشتیبانی قوی از توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان
اگر به برنامه‌نویسی علاقه داری، لینوکس بهترین محیط برای کار با ترمینال، کامپایلرها، و ابزارهای متن‌بازه.
خیلی از سرورها و سیستم‌های مهم جهان روی لینوکس اجرا می‌شن.
۷. تنوع بالای نرم‌افزارها و ابزارهای رایگان
نرم‌افزارهای متنوع رایگان، مثل LibreOffice (جایگزین Word و Excel)، GIMP (جایگزین فتوشاپ)، VLC و خیلی ابزارهای دیگه.
اگر بخوام خلاصه بگم، لینوکس یه سیستم عامل قدرتمند، امن، رایگان و قابل شخصی‌سازیه که برای سیستم‌های قدیمی و حتی جدید فوق‌العاده‌ست.
نه، تمام نرم‌افزارهای ویندوزی نسخه لینوکسی ندارند.
ولی برای خیلی از نرم‌افزارهای مهم و پرکاربرد، یا نسخه لینوکس هست، یا جایگزین‌های خوبی پیدا میشه.
جزئیات بیشتر:
1. نرم‌افزارهای معروف لینوکسی
بسیاری از نرم‌افزارهای پرکاربرد، مخصوص لینوکس توسعه داده شدند یا نسخه‌شون برای لینوکس هم هست، مثل:
مرورگرها: Firefox، Chrome
آفیس: LibreOffice
ویرایش عکس: GIMP
ویدئو پلیر: VLC
برنامه‌نویسی: Visual Studio Code، Eclipse، Atom و…
2. جایگزین‌های عالی
بعضی نرم‌افزارهای ویندوز که نسخه لینوکسی ندارند، جایگزین‌های مشابه عالی دارن. مثلا:
به جای فتوشاپ: GIMP یا Krita
به جای مایکروسافت آفیس: LibreOffice یا OnlyOffice
به جای نوت‌پد++: VS Code یا Geany
3. اجرای نرم‌افزارهای ویندوز در لینوکس
اگر نرم‌افزاری فقط برای ویندوز باشه، می‌تونی با ابزارهایی مثل Wine یا PlayOnLinux روی لینوکس اجراش کنی. البته همیشه ۱۰۰٪ بدون مشکل نیست ولی خیلی وقت‌ها جواب می‌ده.
4. نرم‌افزارهای تخصصی و خاص
برای نرم‌افزارهای تخصصی خیلی خاص (مثلا نرم‌افزارهای حرفه‌ای مهندسی، برخی نرم‌افزارهای حسابداری یا بازی‌های خاص) ممکنه نسخه لینوکسی وجود نداشته باشه و یا نیاز به اجرای مجازی (Virtual Machine) یا دو سیستم‌عاملی (Dual Boot) داشته باشی.
در کل
لینوکس دنیای بزرگی از نرم‌افزارهای متن‌باز و رایگان داره که برای بیشتر نیازهای روزمره کاملاً کافی و حرفه‌ای هست.
برای برنامه نویسی سی و پایتون و کار با opencv چی داره لینوکس؟
عالی پرسیدی! لینوکس برای برنامه‌نویسی مخصوصاً سی، پایتون و کار با OpenCV فوق‌العاده است. بگذار برات خلاصه کنم:
۱. برنامه‌نویسی C در لینوکس
کامپایلر GCC:
لینوکس به صورت پیش‌فرض یا به راحتی می‌تونی نصب کنی کامپایلر GCC که قوی‌ترین کامپایلر C و C++ هست.
ابزارهای توسعه:
می‌تونی از ویرایشگرهای ساده مثل Vim یا Nano استفاده کنی، یا IDEهای حرفه‌ای مثل Code::Blocks، Eclipse CDT یا حتی Visual Studio Code.
ترمینال و ابزارهای خط فرمان:
لینوکس محیطی عالی برای کامپایل، دیباگ و اجرای برنامه‌ها با خط فرمان داره.
۲. برنامه‌نویسی Python
پایتون به صورت پیش‌فرض نصب شده:
تقریباً تمام توزیع‌های لینوکس، Python نسخه 2 و 3 رو دارن یا خیلی راحت نصب می‌شن.
مدیریت بسته‌ها با pip:
برای نصب کتابخانه‌ها مثل OpenCV، NumPy، Pandas و… از pip استفاده می‌کنی که خیلی ساده و سریع هست.
ویرایشگرها و IDEها:
می‌تونی از VS Code، PyCharm (نسخه Community رایگان)، Spyder، یا حتی ساده‌ترین ویرایشگرها بهره ببری.
۳. OpenCV در لینوکس
نصب راحت و سریع:
با چند دستور ساده در ترمینال، OpenCV و وابستگی‌هاش نصب می‌شن:
sudo apt update
sudo apt install python3-opencv
یا اگر نسخه به‌روزتر می‌خوای، از pip استفاده می‌کنی:
pip install opencv-python
پشتیبانی کامل:
OpenCV روی لینوکس بهتر و پایدارتر از ویندوز کار می‌کنه و بسیاری از توسعه‌دهندگان برای پروژه‌های پردازش تصویر و بینایی ماشین، لینوکس رو انتخاب می‌کنن.
جمع‌بندی
ابزارها و محیط‌های توسعه لینوکس برای C و Python کاملاً قوی، رایگان و باز هستند.
نصب و مدیریت کتابخانه‌ها و بسته‌ها خیلی ساده است.
OpenCV هم خیلی راحت و به‌روزرسانی‌شده روی لینوکس اجرا می‌شود.
آفرین که به دنیای ESP32 هم فکر می‌کنی! لینوکس برای کار با ESP32 خیلی امکانات عالی داره و حتی بعضی‌جاها از ویندوز و مک هم راحت‌تر و بهتره. بزار برات خلاصه کنم:
۱. نصب و استفاده از Arduino IDE
آردوینو IDE کاملاً روی لینوکس اجرا میشه و خیلی راحت می‌تونی ESP32 رو برنامه‌ریزی کنی.
باید برد ESP32 رو از طریق Board Manager اضافه کنی (مثلاً URL مخصوص ESP32 رو وارد کنی).
کامپایل و آپلود برنامه‌ها با USB و اتصال FTDI یا مستقیم به ESP32 انجام میشه.
۲. استفاده از PlatformIO
PlatformIO یه محیط برنامه‌نویسی حرفه‌ای برای میکروکنترلرهاست که روی لینوکس عالی کار می‌کنه.
این افزونه روی VS Code نصب میشه و امکانات خیلی زیاد داره مثل مدیریت پروژه، کتابخانه‌ها، دیباگ و…
پشتیبانی کامل از ESP32 داره و توسعه حرفه‌ای رو راحت می‌کنه.
۳. ابزار خط فرمان esptool
esptool یه ابزار خط فرمانی برای فلش و کارهای حرفه‌ای ESP32 هست که به راحتی روی لینوکس نصب و اجرا میشه:
pip install esptool
می‌تونی باهاش فریمورهای مختلف رو آپلود و مدیریت کنی.
۴. درایورها و اتصال سخت‌افزاری
در لینوکس معمولاً نیاز به نصب درایور خاص نیست چون FTDI و CH340 به طور خودکار شناسایی می‌شن.
فقط کافی است USB رو وصل کنی و درایورهای پایه سیستم عامل از قبل هست.
۵. پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌نویسی متنوع
می‌تونی از C/C++ با Arduino IDE یا ESP-IDF استفاده کنی.
ESP-IDF (Espressif IoT Development Framework) اصلی‌ترین SDK رسمی ESP32 است که روی لینوکس خیلی راحت کار می‌کند.
همچنین می‌تونی از MicroPython روی ESP32 استفاده کنی که نصب و کار باهاش روی لینوکس بسیار ساده است.
جمع‌بندی
لینوکس با Arduino IDE و PlatformIO محیط بسیار قدرتمند و راحتی برای برنامه‌ریزی ESP32 فراهم می‌کنه.
ابزارهای حرفه‌ای مثل esptool و ESP-IDF به راحتی نصب و استفاده می‌شن.
درایورها عموماً بدون دردسر کار می‌کنن.
امکانات زیادی برای برنامه‌نویسی در زبان‌های مختلف داری.
اگر دوست داری فردا قدم‌به‌قدم نصب و راه‌اندازی ESP32 روی لینوکس رو هم یاد بگیریم،
سالک: برای اتمگاها چی(سالک: من الکترونیک کار می کنم و اتمگا اسم یک آی سی یا میکروکنترلر است)
خیلی خوب! برای برنامه‌نویسی و کار با میکروکنترلرهای Atmega (مثل Atmega328 که تو بردهای Arduino Uno استفاده میشه)، لینوکس هم یه دنیای کاملاً مجهز و کامل داره.
بذار برات مهم‌ترین نکات و امکانات رو بگم:
۱. Arduino IDE روی لینوکس
کاملاً سازگار با بردهای آتمل/آتمگا مثل Arduino Uno، Mega، Nano و ...
می‌تونی به راحتی برنامه بنویسی، کامپایل کنی و با USB یا پروگرامر مخصوص، آپلود کنی.
برای پروگرامرهای AVR مثل USBasp، USBtiny و غیره، درایور و پشتیبانی در لینوکس خیلی راحت و ساده است.
۲. AVR-GCC و AVRDUDE
AVR-GCC کامپایلر اصلی برای زبان C و C++ مخصوص میکروکنترلرهای آوآر (Atmel AVR) است که به راحتی روی لینوکس نصب میشه.
AVRDUDE نرم‌افزاری برای پروگرام کردن حافظه‌ی Flash و EEPROM میکروکنترلر با پروگرامرهای مختلف است که روی لینوکس به راحتی کار می‌کنه.
این دو ابزار پایه خیلی قدرتمند و متن‌باز هستن و در اکثر توزیع‌های لینوکس قابل نصب‌اند:
sudo apt install avr-gcc avrdude
۳. پروگرامرهای سخت‌افزاری
پروگرامرهای معروف مثل USBasp، USBtiny، Atmel-ICE و غیره روی لینوکس با پشتیبانی کامل کار می‌کنن.
معمولاً درایور جدا نیاز نیست و سیستم عامل خودش شناسایی‌شون می‌کنه.
۴. محیط‌های توسعه (IDE)
PlatformIO روی VS Code، محیطی عالی برای پروژه‌های AVR و Atmega است.
Eclipse AVR Plugin هم یکی از گزینه‌های خوب و رایگان است.
البته Arduino IDE ساده‌ترین راه برای شروع هست.
۵. کتابخانه‌ها و ابزارها
دسترسی به انواع کتابخانه‌های AVR و Arduino به راحتی از طریق Arduino IDE یا PlatformIO وجود دارد.
مدیریت پروژه، دیباگ و آپلود برنامه‌ها به سرعت انجام میشه.
جمع‌بندی
لینوکس محیط کامل، رایگان و بسیار مناسب برای توسعه با میکروکنترلرهای Atmega و AVR داره.
ابزارهای کامپایل و پروگرام به صورت پیش‌فرض یا با چند دستور ساده نصب می‌شن.
برنامه‌نویسی راحت، دیباگ و آپلود بدون دردسر.
اگر بخوای فردا قدم به قدم تنظیم و نصب ابزارهای AVR روی لینوکس رو انجام بدیم و یه برنامه ساده بسازیم و آپلود کنیم.
آفرین، سوال خیلی خوبی پرسیدی! لینوکس به‌خودی‌خود فقط یک هسته (Kernel) داره، ولی وقتی می‌گیم «لینوکس» معمولاً منظورمون یک توزیع (Distribution) یا به‌اختصار دیسـترو است. هر توزیع یک مجموعه از نرم‌افزارها، ابزارها، تنظیمات و ظاهر متفاوت رو ارائه می‌ده. فرق‌های اصلی توزیع‌ها این‌ها هستند:
۱. مدیریت بسته‌ها (Package Manager)
هر توزیع از یک سیستم مدیریت بسته مخصوص استفاده می‌کنه:
Debian/Ubuntu و مشتقاتش: از APT و بسته‌های .deb استفاده می‌کنن.
Fedora، Red Hat، CentOS: از DNF یا قبلاً YUM با بسته‌های .rpm.
Arch Linux: از Pacman استفاده می‌کنه.
OpenSUSE: از Zypper استفاده می‌کنه.
۲. هدف و فلسفه توزیع
اوبونتو (Ubuntu): برای تازه‌کارها و کاربرهای عمومی که می‌خوان راحت نصب و استفاده کنن.
دبیان (Debian): پایدار و قابل اعتماد، مناسب سرورها و کسانی که امنیت و پایداری می‌خوان.
فدورا (Fedora): آخرین فناوری‌ها و به‌روزرسانی‌ها، بیشتر برای توسعه‌دهندگان.
آرچ (Arch Linux): برای کاربران حرفه‌ای که می‌خوان همه چیز رو از پایه کنترل کنن و شخصی‌سازی کنند.
کالی (Kali Linux): مخصوص تست نفوذ و امنیت.
لینوکس مینت (Linux Mint): شبیه اوبونتو ولی با محیط کاربری ساده‌تر و مخصوص تازه‌کارها.
۳. محیط دسکتاپ پیش‌فرض
اوبونتو: GNOME
لینوکس مینت: Cinnamon یا MATE
فدورا: GNOME
KDE Neon یا Kubuntu: محیط KDE Plasma
آرچ: معمولا خالی میاد و کاربر خودش انتخاب می‌کنه.
۴. سطح سخت‌افزار مورد نیاز
بعضی توزیع‌ها سبک‌تر و برای سیستم‌های قدیمی بهترن (مثلاً Lubuntu یا Xubuntu).
بعضی توزیع‌ها سنگین‌تر و پر امکانات‌ترن که نیاز به سخت‌افزار قوی‌تر دارن.
۵. فرکانس به‌روزرسانی و پایداری
بعضی توزیع‌ها مثل Debian و CentOS به‌روزرسانی‌های کمتری می‌دن ولی خیلی پایدارن.
بعضی مثل Fedora و Arch هر چند هفته یا روز به روز می‌شن و همیشه آخرین نسخه نرم‌افزارها رو دارن.
جمع‌بندی
هر توزیع لینوکس برای هدف و گروه کاربری خاصی ساخته شده.
انتخاب توزیع بستگی به نیاز تو، میزان آشنایی با لینوکس و نوع استفاده داره.
سالک: من می خواهم الکترونیک کار کنم ، چی برای من خوبه؟
خیلی عالیه! اگر می‌خوای روی الکترونیک و برنامه‌نویسی میکروکنترلرها مثل Arduino، ESP32، Atmega و… کار کنی، بهترین توزیع لینوکس برای تو باید این ویژگی‌ها رو داشته باشه:
ویژگی‌های مهم توزیع لینوکس برای الکترونیک و امبدد سیستم:
1. پشتیبانی عالی از نرم‌افزارهای برنامه‌نویسی
Arduino IDE، PlatformIO، Eclipse، VS Code
کامپایلرهای GCC، AVR-GCC، ESP-IDF
ابزارهای خط فرمان مثل esptool، avrdude
2. پشتیبانی سخت‌افزاری خوب
شناسایی آسان بردها و پروگرامرهای USB
نصب ساده درایورهای USB-serial مثل FTDI، CH340 و غیره
3. پایداری و به‌روزرسانی مناسب
سیستم پایدار که موقع کار قطع نشه
دسترسی به نسخه‌های به‌روز نرم‌افزارها و کتابخانه‌ها
4. سادگی در استفاده و یادگیری
اگر تازه‌کار هستی، محیطی ساده و راحت بهتره
امکان یادگیری راحت ترمینال و ابزارهای خط فرمان
بهترین توزیع‌های پیشنهادی برای تو:
توزیع.......... ویژگی‌ها ..........مناسب برای
Ubuntu (اوبونتو)محبوب، پشتیبانی عالی، مستندات زیاد، آسان برای تازه‌کارهاشروع راحت، پشتیبانی از Arduino و ESP32
Linux Mint (لینوکس مینت)شبیه اوبونتو ولی سبک‌تر و ساده‌تر، مناسب تازه‌کارهاکاربر تازه‌کار که می‌خواد راحتی بیشتر داشته باشه
Fedoraبه‌روزرسانی‌های سریع، تکنولوژی‌های جدید، محیط GNOMEتوسعه‌دهنده حرفه‌ای که آخرین فناوری‌ها رو می‌خواد
Manjaro (مَنجارو)مبتنی بر Arch، اما ساده‌تر و با پشتیبانی بهتر برای تازه‌کارهاکاربر میانی تا حرفه‌ای که دنبال کنترل و آپدیت‌های سریع است
توصیه من برای شروع:
Ubuntu یا Linux Mint رو نصب کن، چون خیلی مستندات و آموزش‌های فارسی و انگلیسی براش هست، نصب نرم‌افزارهای مورد نیاز راحت‌تره و جامعه کاربری بزرگی داره.
نکته مهم:
بعد از نصب، ابزارهای زیر رو نصب کن:
Arduino IDE
PlatformIO (با VS Code)
GCC و AVR-GCC
esptool و avrdude
ESP-IDF (برای ESP32)
من می‌تونم قدم‌به‌قدم راهنمای نصب و تنظیم همه این‌ها رو بهت بدم.
عالیه! تفاوت ساختار ویندوز و لینوکس خیلی مهمه چون این تفاوت‌ها روی نحوه استفاده، امنیت، پایداری و مدیریت سیستم تاثیر می‌ذارن. بی‌خیال پیچیدگی‌ها، سعی می‌کنم ساده و واضح بگم:
تفاوت ساختار ویندوز و لینوکس
بخشویندوزلینوکس
هسته (Kernel)هسته‌ی Monolithic Hybrid (نیمه‌یکپارچه) - ترکیبی از هسته یکپارچه و میکروکرنلهسته‌ی Monolithic (یکپارچه) که همه درایورها و ماژول‌ها درون هسته اجرا می‌شود
نوع سیستم‌عاملسیستم‌عامل مالکیتی (Proprietary)، کد منبع بسته استسیستم‌عامل متن‌باز (Open Source)، کد منبع آزاد است
ساختار فایل‌هاساختار درایوهای جدا مثل C:\، D:\ و…همه چیز از یک درخت فایل شروع می‌شود (/) بدون حرف درایو جداگانه
مدیریت کاربر و مجوزهاحساب‌های کاربری و گروه‌ها، اما کمتر امنیت سختگیرانهسیستم پیشرفته مدیریت مجوزها و مالکیت فایل‌ها با کاربران و گروه‌ها
رابط کاربریمعمولا GUI (گرافیکی)، محیط دسکتاپ ثابت (مثل Windows Shell)چندین محیط دسکتاپ (GNOME، KDE، XFCE و…) و ترمینال قوی
نصب نرم‌افزاربیشتر از طریق فایل‌های نصبی (.exe، .msi) و فروشگاه ویندوزاز طریق مدیریت بسته‌ها (مثل apt، yum، pacman) و مخازن نرم‌افزاری
اجرای برنامه‌هابرنامه‌ها با مجوزهای نسبتا آزاد ولی معمولا محدود به کاربر فعلیبرنامه‌ها در محیط‌های sandbox و مجوزهای کنترل‌شده‌تر
پایداری و امنیتبیشتر آسیب‌پذیر به ویروس و بدافزار، نیاز به آنتی‌ویروسامنیت بالاتر به دلیل ساختار مجوزها و متن‌باز بودن
هزینهنیاز به خرید لایسنس قانونیرایگان و متن‌باز
توضیح کوتاه:
لینوکس مثل یه ساختمان بازه که همه می‌تونن واردش شن، قسمت‌های مختلفش رو تغییر بدن و بهش کمک کنن بهتر بشه.
ویندوز بیشتر مثل یه ساختمان بسته است که شرکت مایکروسافت کنترلش می‌کنه و فقط به برنامه‌هایی اجازه ورود می‌ده که تایید شده باشن.
اگر دوست داری بیشتر درباره هسته‌ها، مدیریت حافظه، امنیت یا تفاوت‌های عمیق‌تر بدونی بگو تا برات باز کنم!
سالک:خودت چیزی در مورد روش کار و ساختار لینوکس که برای ویندوزی ها لازم باشه بدونن داری که بگی؟
Chatgpt:
بله! اگه کسی از دنیای ویندوز داره وارد لینوکس میشه، چند نکته‌ی مهم و کلیدی هست که درک اونها دیدش رو عوض می‌کنه و باعث میشه راحت‌تر با لینوکس کنار بیاد. اینا چیزایی هستن که خیلی از ویندوزی‌ها اولش نمی‌دونن و گیج می‌شن.
چیزهایی که یه ویندوزی باید بدونه وقتی وارد لینوکس میشه:
1. در لینوکس همه‌چیز فایل است
حتی سخت‌افزارها! مثلاً:
/dev/sda = هارددیسک
/dev/usb0 = پورت USB
/proc/cpuinfo = اطلاعات CPU
تو می‌تونی با یه ویرایشگر ساده، چیزهایی مثل تنظیمات سیستم یا وضعیت سخت‌افزار رو فقط با باز کردن یه فایل بخونی!
2. هیچ چیزی بدون اجازه اجرا نمی‌شه
در لینوکس تا وقتی که یه فایل قابل اجرا (Executable) نباشه، اجرا نمی‌شه.
باید با دستور زیر بهش مجوز بدی:
chmod +x myfile.sh
️ این باعث امنیت خیلی بالا در لینوکس شده، بر خلاف ویندوز که فایل .exe فقط با دوبار کلیک اجرا میشه.
3. لینوکس مثل ویندوز "درایو C و D" نداره
در لینوکس همه‌چیز زیر یک درخت فایل‌سیستم قرار می‌گیره، با ریشه‌ی /
مثلاً فلش‌مموری ممکنه در /media/usb یا /mnt/usb قرار بگیره.
سیستم‌عامل در مسیرهایی مثل /bin, /etc, /usr، و فایل‌های کاربر در /home/username.
4. نصب برنامه‌ها مثل ویندوز نیست
در ویندوز: برنامه رو از سایت دانلود می‌کنی، فایل .exe یا .msi اجرا می‌کنی.
در لینوکس: بیشتر وقت‌ها فقط با یه دستور نصب می‌کنی:
sudo apt install firefox
این روش نصب از "مخازن" انجام میشه.
مثل اینه که به‌جای گشتن تو اینترنت، یه فروشگاه رسمی داری که همه چیز اونجاست و امنه.
5. لینوکس محیط گرافیکی و خط فرمان جدا داره
ویندوز خط فرمان (CMD) داره ولی نقش زیادی نداره.
در لینوکس، خط فرمان (ترمینال) خیلی قدرتمند و مهمه. بدونش نمی‌تونی همه کارها رو انجام بدی.
ولی نترس! دستوراتش ساده‌ست و می‌تونی قدم‌به‌قدم یاد بگیری. مثلاً:
cd myfolder # ورود به پوشه
ls # لیست فایل‌ها
mkdir test # ساخت پوشه
rm file.txt # حذف فایل
6. حساب "ریشه" (root) مثل ادمین ویندوزه ولی قوی‌تر
توی ویندوز با اکانت Admin می‌تونی همه کار کنی.
توی لینوکس، کاربر معمولی محدودیت داره و فقط با دستور sudo می‌تونه دستورات سیستمی اجرا کنه:
sudo apt update
sudo یعنی "اجرا به عنوان مدیر سیستم"
7. آپدیت‌ها دست توئه
در ویندوز، آپدیت گاهی زورکی‌ـه
ولی در لینوکس، تو تصمیم می‌گیری چی آپدیت شه، و معمولاً سریع‌تر و کم‌حجم‌ترن:
sudo apt update && sudo apt upgrade
8. لینوکس هزار چهره داره!
لینوکس فقط یه سیستم‌عامل نیست، بلکه صدها "توزیع (distribution)" داره:
Ubuntu، Debian، Fedora، Arch، Linux Mint و...
هرکدوم ظاهر، برنامه‌ها و فلسفه‌ی خودشونو دارن. مثل اینه که بتونی شکل ویندوزتو هر جور خواستی بسازی!
جمع‌بندی برای ویندوزی‌ها:
تفاوت مهمویندوزلینوکس
مجوز اجراهمه چیز با دوبار کلیکباید مجوز داشته باشه
ساختار فایل‌هادرایو C, Dدرخت فایل‌سیستم با /
نصب برنامهفایل exeمدیریت بسته‌ها (مثل apt یا yum)
آپدیتخودکار و گاهی آزاردهندهدستی و قابل کنترل
خط فرمانکم‌استفادهبسیار مهم و قدرتمند
محیط گرافیکییک شکلقابل انتخاب (GNOME, KDE…)
امنیتنیاز به آنتی‌ویروسطراحی‌شده برای امنیت
اگر خواستی بگم از کدوم توزیع برای شروع استفاده کنی، یا یه راهنمای ساده برای شروع یادگیری ترمینال و دستورات بدم، فقط کافیه بگی.
قدم به دنیای قدرت، آزادی و سرعت مبارک!
Chatgpt:
دنیای لینوکس دریاییه از چیزای جالب و کاربردی!
الان چند تا موضوع رو بهت میگم که هم جذابن، هم کاربردی، مخصوصاً برای تازه‌کارهایی که از ویندوز اومدن:
۱. لینوکس خیلی سبک‌تر و سریع‌تره
توزیع‌هایی مثل Xubuntu یا Lubuntu حتی روی سیستم‌های قدیمی با ۱ یا ۲ گیگ رم به‌راحتی اجرا می‌شن.
در حالی که ویندوز ۱۰ روی همچین سیستمی نفس‌نفس می‌زنه
۲. همه چیز در کنترل توئه
می‌خوای منوی استارت رو تغییر بدی؟
نرم‌افزار رو بدون نصب گرافیکی حذف کنی؟
پشت‌صحنه ببینی دقیقاً چی در حال اجراست؟
لینوکس می‌گه: «بفرما!»
در لینوکس همه چیز شفاف و قابل تنظیمـه.
۳. لینوکس ابزارهای خط فرمان فوق‌العاده داره
مثل چی؟
ابزارکاربرد
htopنمایش زنده مصرف CPU/RAM (جایگزین Task Manager)
grepجستجوی پیشرفته در فایل‌ها
curlدانلود یا ارسال داده از اینترنت با خط فرمان
rsyncبکاپ‌گیری سریع و هوشمند
tmuxاجرای هم‌زمان چند ترمینال در یک صفحه
و صدها ابزار دیگه که توی ویندوز اصلاً نیستن یا نسخه‌ی ضعیف دارن.
۴. چند کاربره واقعی
در لینوکس، هر کاربر واقعاً جدا از دیگرانه.
دسترسی‌ها و فایل‌های کاملاً جدا داره.
تو می‌تونی یک سیستم مشترک داشته باشی بدون اینکه کاربران تو کار هم دخالت کنن (برخلاف ویندوز که همه Admin هستن!)
۵. ترمینال وحشتناک نیست، فوق‌العاده است!
اولش شاید بترسی، ولی بدون: با چند دستور ساده، کارهای پیچیده رو میشه خیلی سریع انجام داد اسکریپت‌نویسی توی شل می‌تونه ساعت‌ها وقتت رو صرفه‌جویی کنه اگر بلد باشی، مثل اینه که جادو بلدی!
۶. لینوکس یعنی اینترنت!
بیشتر سرورهای دنیا با لینوکس کار می‌کنن:
گوگل
فیسبوک
آمازون
اکثر سایت‌هایی که می‌شناسی…
اگه لینوکس یاد بگیری، در واقع دروازه‌ی ورود به دنیای برنامه‌نویسی، سرور، امنیت، DevOps و... رو باز کردی.
۷. لینوکس قابل برنامه‌نویسیه!
با اسکریپت‌نویسی در Bash، می‌تونی:
کارهای تکراری رو اتومات کنی
فایل‌ها رو پردازش کنی
سرورها رو کنترل کنی
مانیتورینگ بنویسی
و حتی برنامه‌نویسی ترکیبی با Python و Bash انجام بدی
با داشتن کاربر عادی و استفاده از sudo، خیلی کم پیش میاد سیستمت آسیب ببینه
فایروال لینوکس (ufw) فوق‌العاده ساده و قدرتمنده
۹. نرم‌افزار آزاد یعنی چی؟
در لینوکس بیشتر نرم‌افزارها متن‌باز (Open Source) هستن:
رایگانن
قابل مشاهده و تغییرن
توسط جامعه به‌روزرسانی می‌شن
مثل اینه که آشپزخونه رستوران بازه، و تو می‌تونی ببینی دقیقاً چی می‌خوری!
۱۰. توزیع مناسب خودت رو انتخاب کن
اگر...این توزیع مناسبته
تازه‌کاری و راحتی می‌خوایLinux Mint یا Ubuntu
سیستم ضعیف داریXubuntu، Lubuntu یا Puppy
می‌خوای یاد بگیری چه خبرهDebian یا Arch
دوست داری سفارشی‌سازی کنیManjaro، EndeavourOS
اگه خواستی وارد یکی از این موضوعات بشیم (مثلاً مدیریت بسته‌ها، اسکریپت‌نویسی، دستورات ترمینال، مدیریت کاربر، ساخت سرور خانگی و...) فقط کافیه بگی.
لینوکس مثل یه جعبه‌ابزار بی‌نهایت کاربردیه، که هر چی جلوتر بری، بیشتر عاشقش می‌شی.
۱. انتخاب نسخه لینوکس
www.linuxmint.com
ubuntu.com
نکته مهم:
lubuntu.me
www.linuxliteos.com
zorin.com
