جاكومو لئوپاردی (Giacomo Leopardi) از بزرگ‌ترین شاعران ایتالیاست، با نگاهی عمیق به طبیعت، انسان و تنهایی. این شعر معروفش به نام “L'infinito” (بی‌نهایت) هست، از محبوب‌ترین و فلسفی‌ترین آثار او:
L’infinito
(بی‌نهایت)
Sempre caro mi fu quest’ermo colle,
E questa siepe, che da tanta parte
Dell’ultimo orizzonte il guardo esclude.
Ma sedendo e mirando, interminati
Spazi di là da quella, e sovrumani
Silenzi, e profondissima quiete
Io nel pensier mi fingo...
همیشه برایم عزیز بوده این تپه‌ی خلوت،
و این پرچین، که دیدگانم را
از بخش بزرگی از افق دور می‌دارد.
اما نشسته و نگریسته،
در ذهنم می‌سازم فضاهای بی‌پایان،
سکوتی فراانسانی،
و آرامشی ژرف و عمیق...
سالک: این شعر را قبلا در تاپیک گفتیم ولی چون هم قشنگه و هم قصد دارم از لئوپاردی چند شعر بگم ، باز تکرار کردم.
این یکی از دیگر شعرهای معروف و زیبای جاکومو لئوپاردیه به نام:
La sera del dì di festa
(شبِ روز جشن)
È festa: la gente ride, canta, balla،
e il cuor mi resta muto tra le luci.
Tutti i volti brillano, tutti han compagnia,
ma io contemplo le ombre, le vie vuote.
Una malinconia dolce mi prende,
come se cercassi qualcosa che non so.
جشن است: مردم می‌خندند، می‌خوانند، می‌رقصند،
و دل من در میان چراغ‌ها خاموش مانده.
همه چهره‌ها می‌درخشند، همه همراهی دارند،
اما من به سایه‌ها و کوچه‌های خالی خیره‌ام.
اندوهی شیرین مرا در بر می‌گیرد،
چونان که چیزی را بجویم، که نمی‌دانم چیست.
این یکی هم از شعرهای دل‌نشین و تأمل‌برانگیز لئوپاردیه، با حال‌وهوای شب و آرامش درونی:
Il passero solitario
(گنجشک تنها)
(برشی از شعر طولانی لئوپاردی)
---
D’in su la vetta della torre antica,
passero solitario alla campagna
cantando vai finché non more il giorno;
ed erra l’armonia per questa valle.
Primavera dintorno brilla nell’aria,
e tu pensoso il tutto osservi in alto.
بر فراز برج کهن،
ای گنجشک تنها، در دشت آواز می‌خوانی
تا غروب روز فرابرسد؛
و نوای تو در این دره می‌پیچد.
بهار در پیرامون، در هوا می‌درخشد،
و تو در اندیشه، همه را از آن بالا می‌نگری.
**ایتالیایی:**
>Sempre caro mi fu quest'ermo colle,
E questa siepe, che da tanta parte
Dell'ultimo orizzonte il guardo esclude.
Ma sedendo e mirando, interminati
Spazi di là da quella, e sovrumani
Silenzi, e profondissima quiete
Io nel pensier mi fingo; ove per poco
Il cor non si spaura. E come il vento
Odo stormir tra queste piante, io quello
Infinito silenzio a questa voce
Vo comparando: e mi sovvien l'eterno,
E le morte stagioni, e la presente
E viva, e il suon di lei. Così tra questa
Immensità s'annega il pensier mio:
E il naufragar m'è dolce in questo mare.
---
### **ترجمه فارسی:**
همیشه این تپهٔ خاموش برایم عزیز بود،
و این پرچین، که بخش بزرگی از
افق دوردست را از دیدگانم می‌پوشاند.
اما همین که می‌نشینم و می‌نگرم، فضاهای بی‌پایان
ورای آن، و سکوتهای فرابشری،
و آرامشی ژرف را در خیال می‌آفرینم؛
جایی که دل به هراس نمی‌افتد.
و همان‌طور که باد را می‌شنوم
که میان این درختان می‌وزد، آن سکوت بی‌نهایت را
با این صدا می‌سنجم: و به یاد می‌آورم ابدیت را،
و فصلهای مرده، و زمان حالِ زنده،
و صدای آن. این‌گونه در این بی‌کرانی،
اندیشهام غرق می‌شود:
و غرق شدن در این دریا برایم شیرین است.
---
### **توضیح کوتاه:**
لئوپاردی در این شعر به زیبایی احساس تنهایی و ارتباط با طبیعت را به تصویر می‌کشد. او از «پرچین» به عنوان نمادی از محدودیت انسان سخن می‌گوید، اما با تخیل خود به فراسوی آن سفر می‌کند و به «بی‌نهایت» می‌رسد. این شعر یکی از شاهکارهای ادبیات ایتالیاست و حسّی از آرامش و حیرت در برابر هستی را منتقل می‌کند.
از هوش مصنوعی deepseek
سالک: این شعر برای دومین و سومین بار نقل میشه ، این بار خواستم تحلیل جالب deepseek را ببینید. پرچین نماد محدودیت است و شاعر از آن عبور می کند.
### ۲. **شعر: «L’amor che move il sole e l’altre stelle»**
**از: دانته آلیگیری** (*کمدی الهی، بهشت، Canto XXXIII*)
**ایتالیایی:**
>L’amor che move il sole e l’altre stelle.
**ترجمه:**
«عشقی که خورشید و ستارگان دیگر را به حرکت درمی‌آورد.»
**نکته عرفانی:**
این **آخرین جملهٔ کمدی الهی** است و اشاره به **عشق الهی** دارد که محرک کل کائنات است. دانته پس از سفر از دوزخ و برزخ، در اوج بهشت به این شهود می‌رسد که عشق، نیروی بنیادین جهان است.
خوشحالم که به دنبال ژرف‌ترین لایه‌های عرفانی در شعر ایتالیایی هستید! اینجا سه شعر برجسته با **نکات عرفانی ناب** را برایتان تحلیل می‌کنم:
---
### ۱. **دانته: «برگزیدگی الهی»**
**از «کمدی الهی» (بهشت، Canto III)**
**ایتالیایی:**
>«La gloria di colui che tutto move
per l’universo penetra, e risplende
in una parte più e meno altrove.»
**ترجمه:**
«جلال آن کس که همه‌چیز را می‌جنباند،
در سراسر گیتی نفوذ می‌کند،
و در جایی بیشتر و جای دیگر کمتر می‌درخشد.»
**نکته عرفانی:**
- **وحدت در کثرت:** خداوند هم‌زمان **همه‌جا حاضر** است، اما در موجودات به اندازه‌ی ظرفیت وجودی‌شان تجلی می‌کند (مفهوم «مراتب نور» در عرفان اسلامی).
- **حرکت‌دهندهٔ نامرئی:** اشاره به «محرک نامتحرک» ارسطو که در عرفان اسلامی به «مُدیِّرالاَمر» تعبیر می‌شود.
درود بر شما که به ژرفای عرفان شعر ایتالیایی علاقه‌مندید! این بار به سراغ **کهن‌ترین سرودهای عرفانی ایتالیا** می‌رویم که آمیخته با فلسفه و شهودهای ناب است:
**ترجمه:**
«عشق، عشق، عشق!
مسیح فراتر از هر عشقی،
مسیح، پروردگار شیرین،
مسیح، تمامی قلب من!»
**نکات عرفانی:**
- **تکرار «عشق»** مانند ذکر صوفیانه (مقایسه با «یا هو» در عرفان اسلامی)
- **اتحاد عاشق و معشوق**: تبدیل مسیح از موضوع پرستش به ساکن دل
- **شوریدگی عرفانی**: مشابه حالات حلاج یا بایزید بسطامی
---
### ۲. **«سفر روح» از کاترینای سیِنی (قرن ۱۴م)**
**ایتالیایی:**
>«L’anima che s’innamora
del suo Creatore,
non ha più né freddo né timore...»
**ترجمه:**
«روحی که عاشق
آفریدگارش گردد،
نه سرما می‌شناسد و نه ترس...»
**مفاهیم ناب:**
- **عشق به عنوان لباس ضد‌سرما** (مانند «خرقه‌ی عشق» در شعر عطار)
- **فنا در محبت الهی** که ترس و تعلقات دنیوی را می‌زداید
- **تجربه‌ی وحدت** مشابه «فقر ذاتی» در عرفان ابن عربی
---
### ۳. **«چشم دل» از آنجلو دی سیه‌نا (قرن ۱۴م)**
**ایتالیایی:**
>«L’occhio che vede Dio
non è l’occhio carnale,
ma il cuore che brucia d’amor celeste...»
**ترجمه:**
«چشمی که خدا را می‌بیند
چشم جسمانی نیست،
بلکه دلی است که از عشق آسمانی می‌سوزد...»
**تحلیل:**
- **دیدار قلبی** به جای مشاهده‌ی حسی (همان «عین الیقین» در قرآن)
- **آتش عشق** به عنوان نور معرفت (شباهت به «نور علی نور» حافظ)
- **تعالی از ظاهر به باطن** مانند سیر از شریعت به حقیقت
---
### **چرا این اشعار منحصر به فردند؟**
۱. **ریشه‌های مشترک با شرق**: بسیاری از این مفاهیم در آثار ابن عربی، مولانا و سنایی نیز دیده می‌شود.
۲. **تجربه‌گرایی عرفانی**: نه نظریه‌پردازی خشک، بلکه بیان حالات شهودی.
۳. **زبان تصویری**: استفاده از نمادهای ملموس (آتش، چشم، سفر) برای بیان مفاهیم انتزاعی.
۲. **عرفانِ طبیعت در شعر معاصر**
- **ویچنزو کونسولو** و مفهوم **«خدا به مثابه جنگل»**:
>«Dio non è un vecchio nella nuvola,
è questa quercia che resiste
al vento e al tempo.»
*(«خدا پیرمردی روی ابرها نیست/ این بلوطی است که در برابر باد و زمان مقاومت می‌کند»)*
- **پیوند با شرق:** یادآور «توحید طبیعی» در اشعار سهراب سپهری.
