ترومبوفلبیت سطحی ( Superficial thrombophlebitis ) یک بیماری التهابی وریدی است که علت آن لخته شدن خون درست در زیرسطح پوست است.
پزشک معالج با بررسی ضایعه و استفاده از سونوگرافی بر اساس معیارهایی تشخیص می‌دهد که در کدام بیمار احتمال گسترش لخته وجود داشته و در این‌گونه موارد داروهای ضد لخته تجویز می‌شود.
منبع: ترومبوفلبیت سطحی
نوشته: پرفسور مهرداد اقدسی
بهترین متخصص واریس تهران
علل ترومبوفلبیت سطحی چیست؟
ترومبوفلبیت سطحی می‌تواند در اثر وارد شدن آسیب به بازو یا پا ایجاد شود. حتی یک آسیب جزئی به یک رگ خونی در برخی موارد با التهاب و در نتیجه ترومبوفلبیت وریدی همراه است. برخی عوامل خطر احتمال ایجاد التهاب در ورید را بیشتر می‌کند:- رگ‌های واریسی: ترومبوفلبیت عروق سطحی در بسیاری از موارد به سراغ افرادی می‌رود که رگ‌های واریسی دارند. بیماری واریس به‌شدت مستعد آسیب‌های جزئی و التهاب است.
- تزریق وریدی یا کانولاسیون: ترومبوفلبیت گاهی اوقات پس از تزریق آمپول‌ها یا سرم درون وریدی اتفاق می‌افتد. این داروها که عموماً در رگ‌های دست یا بازو تجویز می‌شوند، گاهی به رگ‌ها آسیب رسانده و باعث سفت شدن آن‌ها پس از تزریق می‌شوند. این قضیه در معتادانی که مواد مخدر تزریقی استفاده می‌کنند، شایع‌تر است.
- سابقه مشکلات وریدی: برای افرادی که پیش‌تر سابقه ترومبوفلبیت سطحی یا عمقی را داشته‌اند، احتمال ابتلای مجدد به این پدیده بیشتر از سایر افراد است.
- مشکلات مربوط به لخته شدن خون: مواد شیمیایی موجود در جریان خون به سبب شرایط مختلف تغییر می‌یابند، این تغییر می‌تواند زمینه را برای لخته شدن خون مهیا کند. شرایطی چون استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی، هورمون‌درمانی جایگزین، سرطان، سیگارکشیدن و بارداری از متداول‌ترین موارد مؤثر بر لخته شدن خون هستند. برخی از اختلالات ارثی خونی نیز وجود دارد که زمینه را برای لخته شدن خون فراهم می‌کنند.
- حرکت کند جریان خون (استاز): ترومبوفلبیت سطحی را پس از پروازهای طولانی مدت، یا در افراد معلول و همچنین بعد از جراحی‌های بزرگ بیشتر می‌بینیم.
راه‌های درمان سفت شدن رگ بعد از آنژیوکت
ترومبوفلبیت سطحی معمولاً پس از یک دوره 3 الی 4 هفته‌ای خودبه‌خود از بین می‌رود. اگر علائم آن خفیف باشد، عموماً نیازی به درمان ندارد و جای نگرانی نیست؛ اما در حالت کلی بسته به علائم و شدت بیماری، یک یا چند روش درمانی زیر توسط پزشک توصیه می‌شود:- یک پارچه گرم روی رگ قرار دهید. این کار می‌تواند تا حدی درد را تسکین دهد.
- مسکن‌های ضد درد مصرف کنید. مسکن‌های ضدالتهابی مانند ایبوپروفن ممکن است درد را تسکین دهند (برای افراد باردار توصیه نمی‌شود). پاراستامول نیز یک مسکن جایگزین است. برخی از افراد ممکن است نتوانند از مسکن‌های ضدالتهابی استفاده کنند؛ ازاین‌رو توصیه می‌شود قبل از شروع درمان دارویی ترومبوفلبیت، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. برخی از شواهد نشان داده‌اند که قرص‌های ضدالتهابی، گاهی خطر بزرگ‌شدن و شدت یافتن ترومبوفلبیت سطحی به داخل ورید و یا بازگشت آن را کمتر می‌کنند.
- کرم‌ها یا ژل‌های ضدالتهاب. اگر ترومبوز ورید سطحی خفیف باشد و فقط بر ناحیه کوچکی از ورید تأثیر بگذارد، به‌عنوان‌مثال ژل ایبوپروفن یک گزینه خوب برای کاهش التهاب است. این ژل‌ها نسبت به داروهای مصرفی خوراکی عوارض جانبی کمتری دارند.
- کرم هیرودوئید (هپارینوئید). ممکن است علائم ترومبوفلبیت را بهبود بخشد. برخی از شواهد نشان می‌دهند که تأثیر ژل موضعی هپارین به‌مراتب بیشتر از این کرم‌ها است.
- داروهای ضد انعقادی در صورت تجویز پزشک باید مصرف شود. از جمله این داروها ریوارکسابان ١٠ میلی گرمی و آمپول زیرپوستی کلکزان یا انوکساپارین هستند. این داروها در صورت استفاده صحیح که ممکن است به مدت ٦ هفته تا سه ماه تجویز شود. خطر ایجاد DVT و تشدید و عود ترومبوفلبیت سطحی را کم می‌کنند.
- ناحیه آسیب‌دیده را در سطح بالاتری قرار دهید. به هنگام استراحت (زمان تماشای تلویزیون، مطالعه کتاب و غیره)، اگر ناحیه آسیب‌دیده را در سطح بلندتری قرار دهید، فرضاً اگر پای آسیب‌دیده را بلند کنید تا بالاتر از لگن قرار گیرد، به کاهش تورم و ناراحتی کمک می‌کند. کافی است روی مبل دراز بکشید و زیر پای خود چند بالشتک قرار دهید.
- جوراب‌های فشرده‌سازی بپوشید. به‌منظور درمان ترومبوفلبیت پا، استفاده از جوراب‌های فشرده‌سازی با توصیه پزشک یک گزینه مناسب هستند. این کار علاوه بر کاهش التهاب، می‌تواند میزان درد را کم کرده و ورم پا را تا حدی بخواباند.
- رگ آسیب‌دیده را بردارید. گاهی به تشخیص پزشک نیاز است رگ آسیب‌دیده و ملتهب برداشته شود. این اتفاق بیشتر در مواقعی رخ می‌دهد که پای واریس در میان باشد.
ترومبوفلبیت سطحی چه عوارضی دارد؟
در اکثر موارد سیر بیماری خفیف بوده و برطرف خواهد شد. ولی در بعضی بیماران احتمال گسترش لخته از وریدهای سطحی به وریدهای عمقی و ایجاد DVT وجود دارد. درصد بسیار کمی از بیماران درمان نشده دچار آمبولی ریوی هم می‌شوند.پزشک معالج با بررسی ضایعه و استفاده از سونوگرافی بر اساس معیارهایی تشخیص می‌دهد که در کدام بیمار احتمال گسترش لخته وجود داشته و در این‌گونه موارد داروهای ضد لخته تجویز می‌شود.
منبع: ترومبوفلبیت سطحی
نوشته: پرفسور مهرداد اقدسی
بهترین متخصص واریس تهران
