DPI که مخفف Dot Per Inch است بیاگر تعداد پیکسل موجود عکس در واحد طول برحسب اینچ میباشد. همانطور که میدانید هر عکس دیجیتال از تعدادی نقطه یا پیکسل تشکیل شده که هر یک اطلاعات بخش کوچکی از عکس را از لحاظ رنک و شدت روشنایی در خود جای داده است و با کنارهم قرار گرفتن این پیکسل ها یک عکس کامل شکل میگیرد.
در بسیاری از مقالات و کتابها خوانده ایم که بهترین تراکم پیکسل ( DPI ) برای چاپ عکس 200 تا 300DPI است. از طرفی دوربینهای مختلف فایلهای خروجی عکس با تراکمهای مختلف و متفاوتی دارند. مثلا Canon EOS 7D خروجی 72DPI و Nikon D300 خروجی 300DPI دارد.
در مقاله پیش رو سعی خواهم کرد به چند سوال پاسخ دهیم :
1: تاثیر DPI خروجی دوربین در تصویر قابل رویت بر مونیتور چیست ؟ آیا عکسی که تراکم پیکسل آن 300DPI است از عکسی با تراکم پیکسل مثلا 72DPI بر روی مونیتور با کیفیت بهتری قابل رویت است؟ آیا عکس این مسئله صادق است؟
2 : تاثیر DPI خروجی دوربین در تصویر چاپ شده چکونه است؟ آیا عکسی که تراکم پیکسل آن 300DPI است از عکسی با تراکم پیکسل مثلا 72DPI با کیفیت بهتری قابل چاپ است ؟
3 : کابرد عملی DPI در چیست ؟
1- تاثیر DPI خروجی دوربین در تصویر قابل رویت بر مونیتور :
در بعضی جاها شاید خوانده باشیم که بهترین تراکم پیکسل برای نمایش فایل عکس بر روی مونیتور 72DPI است. اما این مطلب چقدر واقعیت دارد؟
به کمک فوتوشاپ تراکم پیکسل دو عکس را در نظر میگیریم دو عکس با ابعاد مساوی ( از نظر تعداد پیکسل ) ولی بسیار متفاوت از نظر تراکم پیکسل .یک عکس با تراکم 1DPI ( یک نقطه در اینچ ) و عکس دیگر با تراکم 1000 برابر یعنی 1000DPI ذخیره شده است ( برای دیدن تراکم پیکسل عکسها میتوانید عکس را Save نموده، روی آن کلیک راست کنید و در قسمت Summary از Properties تراکم پیکسل عکس رارویت کنید ).
اگر قرار باشد که تراکم پیکسل عکس در کیفیت نمایش آن در مونیتور تاثیر گذار باشد، تفاوت 1000 برابر در تراکم پیکسل این دو عکس میبایست بسیار چشمگیر باشد. در واقع اگر نمایش عکس در مونیتور تابع تراکم پیکسل عکس بود بایستی عکس دوم را بصورت نقاطی پراکنده برروی مونیتور مشاهده میکردیم. اما همانطور که میبینید در عمل هیچگونه تفاوتی در کیفیت نمایش دو عکس فوق مشهود نیست.
در حقیقت رایایانه هر یک پیکسل عکس را در یک پیکسل مونیتور قرار میدهد به طوریکه پیکسلهای مجاور هم در عکس در پیکسلهای مجاور هم در مانیتور قرار گیرند و این فرایند صرف نظر از آنکه آن عکس چه تراکمی از پیکسل را داراست انجام میگیرد.
در عکسهایی که سایز آنها بزرگتر از سایز مونیتور ( از لحاظ تعداد پیکسل ) هستند که شامل عکس اغلب دوربینهای دیجیتال میشود، 2 و یا بیشتر پیکسل مجاور ( برحسب بزرگی عکس ) بر روی یک پیکسل مانیتور Overlap میشوند ولی با بزرگنمایی 100% عکس، مجددا هر پیکسل عکس بر روی یک پیکسل از مانیتور قرار میگیرد و بهمین خاطر مونیتور فقط قادر خواهد بود که قسمتی از عکس را نمایش دهد.
پس تراکم پیکسل ( DPI ) در کیفیت نمایش عکس در مونیتور بی تاثیر است. کیفیت نمایش عکس در مونیتور مستقل از تراکم پیکسلهای عکس ولی وابسته به تراکم پیکسل های مانیتور است. هرچه رزولوشن مانیتوری بالاتر باشد ، عکس دقیقتر ولی کوچکتر بنظر میرسد و بالعکس. این مسئله را براحتی با تغییر رزولوشن مونیتور میتوانید تجربه کنید . روی Desktop کلیک راست کنید، قسمت Properties را کلیک کنید، به قسمت Setting رفته، رزولوشن مونیتور را کم ویا زیاد کنید :
- تاثیر DPI خروجی دوربین در تصویر چاپ شده :
در نگاه اول بنظر میرسد که خروجی 300DPI با کیفیت چاپ بهتری همراه باشد، در اینجا با مقایسه فایلهای متفاوت میخواهیم در یابیم که چنین پیش فرضی در عمل تا چه اندازه درست و واقعی است؟
برای این منظور دو فایل 12 مگاپیکسلی از دو دوربین متفاوت با تراکم پیکسل متفاوت را با هم مقایسه میکنیم .
عکس اول یک کراپ 12.1 مگاپیکسلی از فایل دوربین Canon EOS 7D است که تراکم پیکسل آن 72DPI است :
ابعاد هردو عکس 4288 در 2848 پیکسل یعنی 12.1 مگاپیکسل است ولی تراکم پیکسل آنها کاملا متفاوت است.
حال فرض کنید میخواهیم هر دو عکس را با طول مساوی 70 سانتیمتر چاپ کنیم. آیا عکسی که تراکم پیکسل آن 300DPI است در هنگام چاپ این تراکم پیکسل را حفظ کرده، با کیفیتی بهتر از فایل 7دی که تراکم پیکسلش 72DPI است چاپ خواهد شد؟
در تنظیمات فوتوشاپ قسمتی بنام Image Size وجود دارد که در برآورد اینمورد بسیار کمک کننده است. برای اینمنظور هر دو فایل را در فوتوشاپ باز کرده، طول عکس را معدل 70 سانتیمتر تعریف نموده ام :
همانگونه که ملاحظه میکنید، در ابعاد مساوی چاپ، حتی در صورت متفاوت بودن تراکم پیکسل خروجی دوربین ها، تراکم پیکسل در ابعاد مساوی بر حسب سانتیمتر مساوی خواهد بود ( هردو فایل در طول 70 سانتیمتر تراکم پیکسلی معادل 155.6DPI دارند.
چرا اینگونه است؟
علت آنست که تعداد پیکسل عدد مشخصی است ( 12.1 میلیون پیکسل در مثال فوق ) حال بسته به اینکه عکستان را با چه ابعادی چاپ کنید، این تعداد مشخص پیکسل با تراکم مشخصی روی سطح عکس شما را میپوشانند. هرچه عکس را با ابعاد بزرگتری چاپ کنید، این تعداد پیکسل روی سطحی بزرگتر گسترده شده و تراکم کمتری خواهند داشت و هرچه عکس را با ابعاد کوچکتری چاپ کنید، همین تعداد پیکسل روی سطحی کوچکتر و با تراکمی بیشتر گسترده میشوند و این تراکم هیچ ارتباطی با تراکم پیکسل خروجی دوربین نداشته، بلکه وابسته به اندازه فایل عکس بر حسب مگاپیکسل است.
برای روشنتر شدن این مسئله همان عکس از دوربین 7دی را اینبار در سایز اصلی و بدون کراپ ببینید :
ابعاد عکس 5184 در 3456 پیکسل ( یعنی 18 مگاپیکسل است ) تراکم پیکسل خروجی دوربین همان 72DPI است اما هنگام چاپ با طول 70 سانتیمتر تراکم پیکسل به 188.1DPI ارتقا یافته.
پس کیفیت چاپ عکس ( از لحاظ تراکم پیکسل ) هیچ ارتباطی با تراکم پیکسل خروجی دوربین ندارد بلکه به ابعاد آن بر حسب پیکسل وابسته است.
- کاربرد عملی DPI چیست ؟
DPI یک معیار برای برآورد کیفیت عکسی است که برای چاپ آماده میکنیم. اما اشتباه نکنید! این DPI همانگونه که در مثالهای بالا دیدید مستقل از DPI خروجی دوربین بوده و وابسته به طول چاپ برحسب اینچ ( یا سانتیمتر ) و تعداد پیکسلهای طول عکس است و با تقسیم تعداد پیکسل طول عکس بر طول عکس برحسب اینچ محاسبه میشود و بهمین خاطر در فوتوشاپDPI ( پیکسل بر اینچ ) نامیده شده است.
یک مثال دیگر میزنم. فرض کنید دو کراپ 6 مگاپیکسلی ( یعنی 3000 در 2000 پیکسل ) یکی از فایلی از Canon EOS 7D با تراکم پیکسل 72DPI و یکی دیگر هم از فایل Nikon D300 با تراکم پیکسل 300DPI تهیه کرده اید و قصد چاپ آنها را با طول 30 اینچ دارید. تراکم پیکسل شما در هر دو مورد 100DPI خواهد بود :
3000( pixcel) : 30 (inches) = 100 DPI
حال فرض کنید که همین کراپها را میخواهید به طول 3 اینچ چاپ کنید. تراکم پیکسل شما در هر دو مورد باز مساوی ولی اینبار بسیار بیشتر ( 1000DPI ) خواهد بود :
3000( pixcel) : 3 (inches) = 1000 DPI
پس DPI در زمان چاپ عکس فاکتوری متفاوت و مستقل از تراکم پیکسل عکس خروجی دوربین است و تنها وابسته به ابعاد عکس برحسب پیکسل و ابعاد چاپ برحسب اینچ دارد.
همانطور که اشاره کردیم DPI یک معیار برای برآورد کیفیت عکسی است که برای چاپ آماده میکنیم:
- اگر DPI بین 200 تا 300 باشد کیفیت عکس چاپ شده بسیار بالا است
- اگر DPI بین 150 تا 200 باشد کیفیت عکس چاپ شده خیلی بالاست و به سختی اثری از افت کیفیت در آن میتوان دید
- اگر DPI بین 75 تا 150 باشد کیفیت عکس چاپ شده هنوز قابل قبول است ولی با نگاه از نزدیک میتوان سافتی ناشی از تراکم کم پیکسلها و یا "پیکسل پیکسل" شدن عکس را به سختی دید.
- DPI کمتر از 75 برای چاپ چندان مناسب نیست و اغلب میتوان سافتی ناشی از تراکم کم پیکسلها و یا "پیکسل پیکسل" شدن عکس را در آن دید.
برای چنین برآوردی میتوانید طول عکس را برحسب پیکسل بر طول چاپ مورد نظرتان ( برحسب اینچ ) تقسیم کنید و یا آنطور که در مثالهای بالا دیدیم، عکس را در محیط فوتوشاپ بررسی نمایید.
خلاصه : فاکتور DPI که در مشخصات فایل خروجی دوربین دیده میشود تنها مربوط به نوع ذخیره سازی فایل بوده و هیچ تاثیری در نمایش و چاپ عکس ندارد. DPI در زمان چاپ مفهومی مستقل و متمایز است. منبع
