Saeid Taheri
Active Member
هنر گرافيك هنري است كه از نظر تأثير خود بيشتر بر طراحي تأكيد دارد تا بر رنگ. از اين نظر تمامي انواع طراحي و شكل هاي متفاوت حكاكي، هنر گرافيك را تشكيل مي دهند. با اينحال هنر گرافيك اساساً به روش هاي ماشيني يا نيمه ماشيني براي چاپ تصاوير و حروف اطلاق مي شود كه فعاليت هاي متعددي را كه بيشترين اهميت هنري و اجتماعي را دارا هستند در بر مي گيرد. از ميان اين فعاليت ها يكي كتاب چاپي است . تنظيم حرف چاپي و صفحه آرايي كتاب از نظر زيبايي شناسي از كارهاي گرافيكي محسوب مي شود.
ويژگي بارز هنرهاي گرافيك ناشي از كيفياتي است كه هم به تكنيك هاي تهيه و هم به آثاري كه بوجود مي آيد مربوط مي شود؛ از همه اينها اساسي تر، قصد چاپ رونوشت هاي دقيق با استفاده از تكنيك هاي ماشيني است. در هنرهاي گرافيك، اين تصوير چاپي است كه به محصول حاصل، ارزش هنري مي بخشد؛ طرح اوليه شمايي است كه براي كمك به روند چاپ تهيه مي شود و تكنيك كار نيز يك راه تهيه اثر است هنر گرافيك طيف گسترده اي از فعاليت هاي مختلف است كه كتاب آرايي از عمده ترين آنها محسوب مي شود. تعيين شكل و اندازه حروف و همچنين تعيين فواصل بين حروف و سطرها، رابطه متناسب بين متن چاپي و حاشيه، و تنظيم تصوير در صفحه از مسايلي است كه در كتاب آرايي مورد نظر قرار مي گيرد. اين مسايل بستگي به قطع كتاب دارد كه خود تابع ملاحظاتي چون وزن و سهولت حمل و نقل كتاب و سهولت خواندن و تأثير بيشتر مطالب آن بر خواننده است. البته جنبه هاي زيبايي شناسي نيز در اين ميان نقش مهمي دارد. در واقع يك كتاب به خاطر زيبايي حروف چاپي، صحافي و تصاوير آن مي تواند داراي ارزش هنري باشد.
تصوير سازي براي كتاب (ايلوستراسيون)، تهيه طرح، نقاشي و عكس و تلفيق آمنها با متن كتاب است. تصوير سازي و متن كتاب ارتباط نزديكي با هم دارند.
هنرهاي گرافيك به عنوان رسانه هاي جمعي بسيار گسترش يافته و روش هاي تهيه آن ها متنوع شده است؛ از همه مهم تر نو آوري هايي است كه در پاسخ به نيازهاي هنر زمان ايجاد شده اند. از جمله اين نوآوري بايد از فنون چاپ كوچك براي تهيه تمبر و اسكناس و فنون چاپ بزرگ براي تهيه اعلانات(پوستر) نام برد. پديده جالب توجه در آگهي هاي عمومي، تبديل حروف نوشتني به علائم (سمبل ها) و نشانه هاي گرافيكي است كه به مقدار وسيع براي نشان دادن موضوعات و كالاها بكار مي روند.
كتاب چاپي
نخستين كتاب هاي چاپي از جنبه هاي متفاوت قطع و اندازه، صفحه بندي و جز اينها بر اساس الگوي نسخه هاي خطي همزمان خود بوجود آمدند. با رواج چاپ حروفچيني، از تكامل حروف نگاري(تايپوگرافي) با دست به شدت كاسته شد. با كاربرد روش حكاكي بر روي چوب(وودكات) و بعداً نيز روش گراوور روي مس، روش قديمي تهيه نسخه خطي منسوخ گرديد و كتاب چاپي بزودي از نظر رنگ هاي سياه و سفيد داراي هماهنگي جديدي گرديد. در قرن شانزدهم، با افزوده شدن عنوان نامه كه در نسخ خطي وجود نداشت، استقلال هنري كتاب چاپي كامل گرديد. عنوان نامه(صفحه عنوان) هم بخاطر طراحي و ساختمان عنوان و هم بخاطر تزيين پيرامون آن،داراي كيفيات زيبايي شناسي بود. هماهنگي بين حروف و تصوير كه خصوصيت بارز كتاب هاي چاپي عهد نوزايي(رنسانس) بود در دوره باروك با تأكيد فراوان بر تصوير و كم بها دادن به طراحي حروف از بين رفت. در قرن هيجدهم هماهنگي و تعادل كلاسيكي اجزاء كتاب كه تجديد شده بود ديري نپاييد. در نيمه قرن نوزدهم واكنشي بر ضد چاپ ماشيني به رهبري ويليام موريس روي داد. تنها در قرن بيستم است كه با طراحان دقيق حروف چاپي و همكاري نقاشان برجسته تصوير ساز(ايلوستراتور) هنر كتاب چاپي دوباره جهان را گرفت.
تصوير سازي (ايلوستراسيون) در اروپا و ايالات متحده
تهيه و تنظيم مناسب تصوير براي كتاب سبب بالا رفتن ارزش كتاب از نظر زيبايي شناسي و نيز فهم بهتر مطالب آن مي گردد . نويسندگان بزرگ معمولا علاقه شديدي به مصور شدن كتابهايشان نه تنها توسط طراحان و حكاكان بلكه حتي توسط نقاشان برجسته داشتند .
در اوايل پيداش قسمت چاپ در قرن پانزدهم ، كتاب هاي مصور را مي توان يافت.در اين قرن تصوير سازي با روش حكاكي بر روي چوب بيشتر بر الگوي مينياتور پردازي قرار داشت ، ولي تفاوت تكنيكي مانند سرعت كار ، لزوم بيان هر چيز با طراحي قلمي ، و نيز ارزش كمتر تزييني حكاكي بر روي چوب ، همگي سبب شدند كه تصاوير بيشتر جنبه توصيفي داشته باشند تا تزييني . چون روش چاپ با حكاكي روي چوب مانند حروفچيني ، بصورت برجسته شكل مي گيرند ، اين روش در تصويرسازي رايج گشت ، اما بعدها ابتدا در ايتاليا و سپس در كشورهاي ديگر به نفع گراوور روي مس از دور خارج شد . در نتيجه، هماهنگي بين تصويرسازي و حروف چاپي كتاب از بين رفت .
در قرن هفدهم دوش گراوور روي مس در تصويرسازي جايگزين حكاكي روي چوب شد . اين قرن كه به نام دوره عنوان نامه معروف است جاي خود را به دوره نقوش تزييني پيرامون حروف(vignette) در قرن هيجدهم داد . تزيين كتاب نفيس تر گرديد و آرايش سرفصل (head piece) و آرايش ته فصل (tail piece)رايج گشت . در تاريخ كتابسازي ، كتاب هاي مصور شده توسط نقاشان فرانسوي قرن نوزدهم (كتاب هاي نقاشانlivre de peintres ) مقام خاصي را داراست . زماني نقاشان مشهوري چون بوشه و فراگونار سخت به مصور كردن كتاب مي پرداختند . البته آنان حكاكي طرح هاي خود را به صنعتگران ورزيده مي سپردند . اولين نقاشي كه توانست روش ليتو گرافي (چاپ سنگي) را آسان تر و سريع تر بكار گيرد دلا كروا بود كه براي كتاب فاست گوته تصاويري كشيد . بعدا مانه ليتوگراف هايي براي يكي از كتاب هاي ادگارد آلن پو ، و حكاكي هايي براي يكي از كتاب هاي شعر مالارمه و تولو زلوترك تصاويري براي كتاب تاريخ طبيعي رنارواديلون ردن تصاويري براي يكي از كتاب هاي گوستاوفلوبر كشيدند و نقاشان ديگر نيز قسمتي از فعاليت خود را صرف مصور كردن كتاب كردند . نكته جالب توجه آنكه با زياد شدن كارگاه هاي هنري ، تالار نقاشان وگروه هاي ادبي ، ارتباط بين نقاشان و نويسندگان رفته رفته افزايش يافت و حاصل خلاقيت جمعي آنان يعني تهيه كتاب انسجام بيشتري يافت . از جمله موفق ترين نمونه هاي اين خلاقيت جمعي بايد از همكاري بين گيوم آپولي نر و آندره ارن در سال 1909 ، بين ماكس ژاكوب و پيكاسو در سال 1911 و آندره مالرووفرناندله ژه در سال 1921 نام برد . انتشارات و يارvollalrd و اسكيرا (skira) كه نظر خوشي به تصويرسازان نداشتند ، به نقاشان مكتب پاريس ، مصور كردن كتاب هاي را سفارش دادند ، از جمله آنها كتاب هايي بود با ليتوگراف هاي بونار، رودن ، اچينگ (etching) هاي مايول (maillol) ، حكاكي هاي روي چوب واچينگ هاي رنگي روئو ، اچينگ هاي پيكاسو ، ماتيس ، دالي و بسياري ديگر از نقاشان ، نسخه دست دوم اين كتاب ها در بازارهاي جهاني قسمت هاي سرسام آوري پيدا كرده است .
منبع : http://www.persiangraphic.com
ادامه دارد ...
اميدوارم تا اينجا مفيد بوده باشه
موفق باشيد .
