Chatgpt:
حتماً! بیایید از صفر و کاملاً ساده یاد بگیریم که چطور با لینوکس کار کنیم.
از نصبش شروع نمیکنیم (مگر بخوای)، بلکه از استفاده روزمره و پایه شروع میکنیم، مثل کار با فایلها، دستورات ترمینال، اجرای برنامهها و...
پیشنیاز:
فرض میکنیم که یه توزیع محبوب مثل Ubuntu یا Linux Mint نصب داری (یا داخل ماشین مجازی داری).

۱. آشنایی با محیط
در لینوکس، معمولاً دو روش برای کار هست:
● محیط گرافیکی (مثل ویندوز):
فایلها در چیزی شبیه File Explorer هست (معمولاً اسمش Files یا Nemo یا Dolphin).
برنامهها رو از منوی برنامهها باز میکنی (شبیه Start در ویندوز).
تنظیمات مثل شبکه، صدا، نور، در بخش "Settings" هست.
● ترمینال (خط فرمان - Terminal):
جایی که میتونی با تایپ دستورها، با سیستم ارتباط برقرار کنی. ترمینال قدرتمندترین ابزار لینوکسه.

۲. کار با ترمینال – دستورات پایه
۱. دیدن فایلها و پوشهها
ls
لیست محتویات پوشه فعلی رو نشون میده.
۲. رفتن به یک پوشه
cd Downloads
میری داخل پوشهی Downloads.
برای برگشتن:
cd ..
۳. ساخت پوشه
mkdir پروژهمن
۴. حذف فایل یا پوشه
rm myfile.txt # حذف فایل
rm -r پوشهام # حذف پوشه با تمام محتویات
۵. ساخت یک فایل متنی ساده
touch note.txt

۶. ویرایش فایل متنی
nano note.txt
یه ویرایشگر ساده توی ترمینال باز میشه. بعد از نوشتن، با Ctrl + X و بعد Y ذخیره کن.

۳. نصب برنامه
نصب با APT (برای اوبونتو یا لینوکس مینت):
sudo apt update # بهروزرسانی فهرست برنامهها
sudo apt install vlc # نصب پخشکننده VLC

حذف برنامه:
sudo apt remove vlc

۴. بهروزرسانی سیستم
sudo apt update
sudo apt upgrade
اول لیست برنامهها آپدیت میشه، بعد خود برنامهها.

۵. خاموش یا ریاستارت
sudo shutdown now # خاموش کردن فوری
sudo reboot # ریاستارت
---

۶. مجوز فایلها
در لینوکس هر فایل مجوز داره:
r خواندن (read)
w نوشتن (write)
x اجرا (execute)
مثلاً برای قابلاجرا کردن یه فایل:
chmod +x script.sh

۷. اجرای فایل برنامه (مثلاً یه فایل .sh یا .AppImage)
./script.sh # اگر در پوشه فعلی باشه

۸. خروج از ترمینال یا توقف برنامه در حال اجرا:
Ctrl + C = توقف برنامه در حال اجرا
exit = خروج از ترمینال
نکته مهم: دستور sudo
برای انجام کارهایی که به دسترسی بالا نیاز دارن (مثل نصب برنامه یا تغییر فایلهای سیستمی) از sudo استفاده میکنی:
sudo دستور
مثلاً:
sudo apt install gimp
اگر بخوام ساده خلاصه کنم:
لینوکس بهت کنترل کامل میده، ولی باید یهکم دستور یاد بگیری.
محیطش شبیه ویندوزه، ولی وقتی با ترمینالش آشنا بشی، احساس قدرت زیادی میکنی.