قلم زنی طلا
قلم زنی به هنر تزیین و نقش اندازی بر روی اشیای فلزی گفته می شود . قلم زنی معمولا بر روی فلزاتی مانند طلا ، نقره ، مس و برنج انجام می شود . این کار به وسیله ی قلم و چکش و ضربه زدن به فلز انجام می شود .
قلمزنی یکی از هنر های سنتی ایران است و در گروه هنر های صناعی دسته بندی می شود . این هنر قدمت سابقه ی چند هزار ساله دارد و به زمان هخامنشیان باز می گردد .
در قلمکاری از طرح ها و نقش های متفاوتی استفاده می‌شود که بعضی از آنها عبارتند از :
مناظر تاریخی، جانوران اهلی و وحشی، مینیاتور، شکارگاه‌های صنعتی، رامشگران و نوازندگان، گل و بوته و اسلیمی، تصاویر شعرا ، زنجیره ، کتیبه، زورخانه و ورزشگاه‌ها، داستان‌های کهن ادبیات فارسی، تصاویر عشاق ایرانی ، کتیبه‌های مزین به اشعار به ویژه اشعار محتشم کاشانی ، موضوعات و وقایع تاریخی ، داستان‌های حماسی عاشورا.
ابزار قلم زنی
قلم زنی ابزار های مخصوص خود را دارد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم .
چکش قلم زنی
انواع قلم
تسمه خط کشی
پرگار
سبک های قلم زنی
قلم زنی هم مانند سایر هنر ها دارای سبک های مختلفی می باشد که در زیر به معرفی آن ها می پردازیم .
سبک برجسته کاری
در سبک برجسته کاری اختلاف سطح در طرح وجود دارد و قلمزن برای آنکه بتواند بدون اشکال طرح را اجرا کند از دو جهت یعنی از پشت و رو باید به فلز ضربه بزند .
سبک زمینه پر
در این حالت اختلاف سطح بین زمینه و طرح وجود ندارد و با ایجاد بافت در زمینه طرح اصلی را نشان میدهند.
سبک عکاسی
موضوع و طرح قلمزنی را با ایجاد سایه و خط در زمینه نشان میدهند و هیچ اختلاف سطحی بین موضوع و زمینه دیده نمی‌شود.
سبک منبت
بین طرح اصلی و زمینه ، حداکثر دو سانتی متر اختلاف سطح روی فلز ایجاد می شود .
سبک قلم گیری
هنرمند توسط قلم با خراش و شیار روی فلز را تزئین می‌کند. سپس قیر به وسیله حرارت، مجددا مذاب می‌شود و از درون کار بیرون آورده می‌شود. سپس سطح کار را با مواد پاک کننده مانند نفت، شستشو میدهند تا باقیمانده قیر کاملا" از بین برود.
سبک مشبک
قلمزن با بریدن زمینه و جدا کردن آن از سطح کار، طرح را نشان می‌دهد.
مراحل قلم زنی
در ابتدای کار باید رنگ های لازم را تهیه و ترکیب کنند. پارچه‌هایی را که باید روی آنها طرح و نقش ایجاد شود را به مدت پنج روز در رودخانه قرار میدهند تا آهار و مواد زایدشان خارج شود.
قبل از چاپ نقش، رنگرزی زمینه نخودی پارچه با پوست انار انجام می‌شود. بعد از آن نوبت به نقش زنی پارچه می‌رسد و قلمکار به وسیله ی قالب‌های چوبی به چاپ نقش‌های متفاوت بر روی پارچه مشغول می‌شود .
بعد از نقش زدن با رنگ‌های مشکی و قرمز پارچه را به مدت ۲ الی ۳ ساعت در آب روان شستشو می دهند تا رنگ‌های اضافی آن از بین برود.
پارچه را خشک کرده و برای تثبیت رنگ آماده می‌کنند . تثبیت رنگ به این شکل می باشد که ابتدا پاتیلی را از آب پر کرده و با حرارت دادن آب داخل آن را به مرحله جوش می‌رسانند. سپس مقداری در حدود ۱۲ کیلوگرم پوست انار ساییده شده را به آن افزوده و بعد مغز روناس را برای تثبیت اضافه می‌کنند و می جوشانند تا رنگ‌ها تثبیت شوند .
بعد از خشک کردن در فضای آزاد برای مراحل منگوله زنی یا ریشه تابی روی آنها اعمال و سپس آماده ی عرضه به بازار می شوند .
منبع : آموزشگاه طلا سازی
قلم زنی به هنر تزیین و نقش اندازی بر روی اشیای فلزی گفته می شود . قلم زنی معمولا بر روی فلزاتی مانند طلا ، نقره ، مس و برنج انجام می شود . این کار به وسیله ی قلم و چکش و ضربه زدن به فلز انجام می شود .
قلمزنی یکی از هنر های سنتی ایران است و در گروه هنر های صناعی دسته بندی می شود . این هنر قدمت سابقه ی چند هزار ساله دارد و به زمان هخامنشیان باز می گردد .
در قلمکاری از طرح ها و نقش های متفاوتی استفاده می‌شود که بعضی از آنها عبارتند از :
مناظر تاریخی، جانوران اهلی و وحشی، مینیاتور، شکارگاه‌های صنعتی، رامشگران و نوازندگان، گل و بوته و اسلیمی، تصاویر شعرا ، زنجیره ، کتیبه، زورخانه و ورزشگاه‌ها، داستان‌های کهن ادبیات فارسی، تصاویر عشاق ایرانی ، کتیبه‌های مزین به اشعار به ویژه اشعار محتشم کاشانی ، موضوعات و وقایع تاریخی ، داستان‌های حماسی عاشورا.
ابزار قلم زنی
قلم زنی ابزار های مخصوص خود را دارد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم .
چکش قلم زنی
انواع قلم
تسمه خط کشی
پرگار
سبک های قلم زنی
قلم زنی هم مانند سایر هنر ها دارای سبک های مختلفی می باشد که در زیر به معرفی آن ها می پردازیم .
سبک برجسته کاری
در سبک برجسته کاری اختلاف سطح در طرح وجود دارد و قلمزن برای آنکه بتواند بدون اشکال طرح را اجرا کند از دو جهت یعنی از پشت و رو باید به فلز ضربه بزند .
سبک زمینه پر
در این حالت اختلاف سطح بین زمینه و طرح وجود ندارد و با ایجاد بافت در زمینه طرح اصلی را نشان میدهند.
سبک عکاسی
موضوع و طرح قلمزنی را با ایجاد سایه و خط در زمینه نشان میدهند و هیچ اختلاف سطحی بین موضوع و زمینه دیده نمی‌شود.
سبک منبت
بین طرح اصلی و زمینه ، حداکثر دو سانتی متر اختلاف سطح روی فلز ایجاد می شود .
سبک قلم گیری
هنرمند توسط قلم با خراش و شیار روی فلز را تزئین می‌کند. سپس قیر به وسیله حرارت، مجددا مذاب می‌شود و از درون کار بیرون آورده می‌شود. سپس سطح کار را با مواد پاک کننده مانند نفت، شستشو میدهند تا باقیمانده قیر کاملا" از بین برود.
سبک مشبک
قلمزن با بریدن زمینه و جدا کردن آن از سطح کار، طرح را نشان می‌دهد.
مراحل قلم زنی
در ابتدای کار باید رنگ های لازم را تهیه و ترکیب کنند. پارچه‌هایی را که باید روی آنها طرح و نقش ایجاد شود را به مدت پنج روز در رودخانه قرار میدهند تا آهار و مواد زایدشان خارج شود.
قبل از چاپ نقش، رنگرزی زمینه نخودی پارچه با پوست انار انجام می‌شود. بعد از آن نوبت به نقش زنی پارچه می‌رسد و قلمکار به وسیله ی قالب‌های چوبی به چاپ نقش‌های متفاوت بر روی پارچه مشغول می‌شود .
بعد از نقش زدن با رنگ‌های مشکی و قرمز پارچه را به مدت ۲ الی ۳ ساعت در آب روان شستشو می دهند تا رنگ‌های اضافی آن از بین برود.
پارچه را خشک کرده و برای تثبیت رنگ آماده می‌کنند . تثبیت رنگ به این شکل می باشد که ابتدا پاتیلی را از آب پر کرده و با حرارت دادن آب داخل آن را به مرحله جوش می‌رسانند. سپس مقداری در حدود ۱۲ کیلوگرم پوست انار ساییده شده را به آن افزوده و بعد مغز روناس را برای تثبیت اضافه می‌کنند و می جوشانند تا رنگ‌ها تثبیت شوند .
بعد از خشک کردن در فضای آزاد برای مراحل منگوله زنی یا ریشه تابی روی آنها اعمال و سپس آماده ی عرضه به بازار می شوند .
منبع : آموزشگاه طلا سازی
