سؤال خیلی خوبی پرسیدی!
ترانزیستورهای PNP مکمل NPN هستن چون ساختارشون برعکس همدیگه‌ست، ولی رفتار مشابهی دارن، فقط با جهت ولتاژ و جریان متفاوت. حالا توضیح کامل:
ویژگیNPNPNP
جریان از کجا به کجا می‌ره؟Collector → EmitterEmitter → Collector
بیس چه ولتاژی می‌گیره؟کمی مثبت‌تر از Emitterکمی منفی‌تر از Emitter
جریان بیس چه‌جوریه؟وارد بیس می‌شهاز بیس خارج می‌شه
نماد در شماتیکفلش رو به بیرونفلش رو به داخل
---
چرا مکمل هستن؟
1. تقارن در طراحی مدارها:
توی مدارات پیچیده (مثل تقویت‌کننده‌های push-pull یا مدارهای متقارن)، مهندسا نیاز دارن یه سمت جریان رو "بکشن" (با NPN) و سمت دیگه رو "هل بدن" (با PNP).
مکمل بودن باعث می‌شه بتونی با یه سیگنال متقارن، یه خروجی تقویت‌شده و متعادل داشته باشی.
2. پوشش کامل ولتاژها:
وقتی ولتاژ تغذیه مثبت و منفی داریم (مثلاً +۱۲ و -۱۲ ولت)، ترانزیستورهای مکمل اجازه می‌دن از هر دو طرف ولتاژ به شکل مؤثری استفاده کنی.
---
مثال عملی از استفاده‌ی مکمل‌ها:
تقویت‌کننده کلاس B یا AB:
از یه NPN برای تقویت نیمه مثبت موج صوتی استفاده می‌کنن
و از یه PNP برای تقویت نیمه منفی
نتیجه: موج کامل تقویت می‌شه
---
خلاصه:
ترانزیستورهای NPN و PNP از نظر ساختار الکترونی، جهت جریان، و نحوه راه‌اندازی برعکس هم هستن، ولی با هم کار می‌کنن تا یه سیستم کامل بسازن. برای همین بهشون می‌گیم "مکمل".
نیمه بالا (مثبت) موج رو ترانزیستور NPN تقویت می‌کنه
نیمه پایین (منفی) موج رو ترانزیستور PNP تقویت می‌کنه
اگر فقط NPN داشته باشی، فقط نیمه مثبت تقویت می‌شه.
اگر فقط PNP داشته باشی، فقط نیمه منفی تقویت می‌شه.
اما وقتی هر دو رو بذاری کنار هم، هر دو نیمه با هم تقویت می‌شن → مکمل هم می‌شن
ویژگیNPNPNP
نوع جریانالکترون وارد بیس می‌شهالکترون از بیس خارج می‌شه
نیاز به ولتاژبیس باید از امیتر مثبت‌تر باشهبیس باید از امیتر منفی‌تر باشه
جریان اصلیاز کالکتور به امیتراز امیتر به کالکتور
ترانزیستور NPN برای کار کردن، به "پالس مثبت" نیاز داره
ترانزیستور PNP برای کار کردن، به "پالس منفی" نیاز داره
---
کاربرد مکمل بودن کجا مهمه؟
در آمپلی‌فایرها (کلاس B یا AB)
در پل‌های H برای کنترل موتور
در مدارهای تقویت‌کننده متقارن
در منابع تغذیه سوئیچینگ
---
خلاصه:
> مکمل بودن یعنی این دو نوع ترانزیستور، هر کدوم یه بخش از یک وظیفه‌ی کامل رو انجام می‌دن (یکی قسمت مثبت، یکی قسمت منفی)، و با هم یه سیستم کامل می‌سازن.
