کروماتوگرافی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های تجزیه‌ای در علم شیمی است که با هدف جداسازی، شناسایی و اندازه‌گیری دقیق اجزای مختلف یک نمونه به کار می‌رود. در دنیای امروز که تحلیل دقیق ترکیبات شیمیایی برای کنترل کیفیت محصولات، شناسایی آلاینده‌ها و انجام تحقیقات علمی ضروری است، شناخت این روش و تجهیزات مرتبط با آن اهمیت زیادی پیدا کرده است.
مفهوم کروماتوگرافی به زبان ساده
در کروماتوگرافی، هدف این است که اجزای مختلف موجود در یک ترکیب یا مخلوط از یکدیگر جدا شوند. برای این کار، از دو فاز استفاده می‌شود:
- فاز متحرک (Mobile Phase): که می‌تواند مایع یا گاز باشد و ترکیبات را با خود حرکت می‌دهد.
- فاز ساکن (Stationary Phase): که معمولاً یک ماده جامد یا مایع ثابت‌شده روی یک بستر است.
وقتی نمونه از درون فاز ساکن عبور می‌کند، ترکیبات مختلف با سرعت‌های متفاوتی حرکت می‌کنند و در نتیجه از هم جدا می‌شوند. همین اصل ساده، اساس کار دستگاه‌های بسیار پیشرفته‌ای مانند GC (کروماتوگرافی گازی) و HPLC (کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا) است.
آشنایی با کروماتوگرافی گازی (GC)
GC یا Gas Chromatography یکی از روش‌های بسیار دقیق در تجزیه ترکیباتی است که در دمای بالا قابل تبخیر هستند. در این روش:
- گاز بی‌اثر (مثل هلیوم یا نیتروژن) به عنوان فاز متحرک عمل می‌کند.
- نمونه پس از تبخیر، وارد ستون کروماتوگرافی می‌شود و در آنجا بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خود، از فاز ساکن عبور می‌کند.
کاربردهای GC بسیار متنوع است. از جمله:
- آنالیز ترکیبات آلی فرار در هوا
- بررسی خلوص حلال‌ها
- شناسایی ترکیبات در صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها
- بررسی ترکیبات معطر در صنایع غذایی و آرایشی
- آنالیز الکل و مواد مخدر در آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی
دستگاه gc مدل 7890B اجیلنت
یکی از دستگاه‌های بسیار شناخته‌شده و قابل اعتماد در زمینه کروماتوگرافی گازی، مدل 7890B ساخت شرکت Agilent Technologies است. این مدل به دلیل دقت بالا، پایداری عملکرد، و قابلیت انعطاف در پیکربندی، در بسیاری از آزمایشگاه‌های معتبر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.این دستگاه معمولاً با آشکارسازهایی مانند FID، TCD و MSD قابل تجهیز است و امکان اتصال به اتوسمپلرهای اتوماتیک، سیستم‌های تزریق split/splitless و همچنین ستون‌های capillary با عملکرد بالا را دارد.
ویژگی‌های برجسته مدل 7890B:
- کنترل دقیق دمای ستون با سیستم حرارتی فوق‌العاده پایدار
- طراحی ماژولار که امکان تنظیم دستگاه برای کاربردهای مختلف را فراهم می‌سازد
- زمان شروع سریع و کاهش زمان standby برای بهره‌وری بیشتر
- قابلیت هماهنگی با سیستم‌های کروماتوگرافی جرمی (GC/MS)
- نرم‌افزار پیشرفته برای کنترل، تحلیل داده‌ها و گزارش‌گیری
