ghalishoieabedini
New Member
تابلو فرش یکی از ظریف‌ترین و زیباترین جلوه‌های هنر ایرانی است که نه‌تنها ارزش تزئینی دارد، بلکه بسیاری از آن‌ها به‌عنوان آثار هنری نفیس و ماندگار شناخته می‌شوند. با این حال، نگهداری و شستشوی تابلو فرش، برخلاف فرش‌های معمولی، نیازمند دقت، تخصص و روش‌های خاصی است. تفاوت در جنس، بافت، رنگ و حتی نحوه‌ی استفاده از آن‌ها باعث شده است که شستشوی تابلو فرش با فرش‌های معمولی کاملاً متفاوت باشد. در ادامه به مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع فرش از نظر شستشو و نگهداری می‌پردازیم.
محتوای مرتبط: شستشوی تابلو فرش دستباف
اولین و مهم‌ترین تفاوت میان تابلو فرش و فرش معمولی، در نوع بافت و جنس الیاف آن‌هاست.
فرش‌های معمولی اغلب از الیاف پشمی یا آکریلیک بافته می‌شوند و هدف اصلی از تولید آن‌ها، استفاده‌ی کف‌پوشی و مقاومت در برابر فشار و پاخوردگی است. به همین دلیل، تار و پود آن‌ها محکم‌تر بوده و می‌توان از مواد شوینده قوی‌تر برای شستشو استفاده کرد.
در مقابل، تابلو فرش‌ها – به‌ویژه انواع دستباف و ابریشمی – بسیار ظریف و حساس هستند. در بافت آن‌ها از نخ‌های نازک‌تر و گره‌های متراکم‌تری استفاده می‌شود تا طرح و جزئیات با دقت بیشتری نمایان شود. همین ظرافت باعث می‌شود تابلو فرش در برابر مواد شیمیایی و فشار مکانیکی بسیار آسیب‌پذیر باشد. بنابراین، برای شستشوی تابلو فرش باید از مواد شوینده‌ی ملایم و کاملاً خنثی استفاده شود تا تار و پود آن دچار تغییر رنگ یا شکنندگی نشود.
فرش‌های معمولی معمولاً روی زمین پهن می‌شوند و در معرض گرد و خاک، پاخوردگی، ریختن مایعات و لکه‌های چربی قرار دارند. به همین دلیل آلودگی آن‌ها عمیق‌تر است و نیاز به شستشوی کامل با آب و مواد شوینده دارد.
در مقابل، تابلو فرش‌ها معمولاً بر روی دیوار نصب می‌شوند و تماس مستقیمی با پا یا آلودگی‌های محیطی ندارند. عمده‌ترین آلودگی آن‌ها شامل گردوغبار، دود حاصل از پخت‌وپز یا سیگار و گاهی چربی سبک ناشی از هوای محیط است. از این رو، شستشوی کامل با آب فراوان برای تابلو فرش‌ها ضروری نیست و در بیشتر مواقع، یک تمیزکاری سطحی یا شستشوی ملایم کافی است.
در شستشوی فرش‌های معمولی معمولاً از شامپو فرش‌های عمومی یا محلول‌های شوینده‌ی نیمه‌قوی استفاده می‌شود که قدرت پاک‌کنندگی بالایی دارند. اما تابلو فرش‌ها، به‌ویژه اگر دارای رنگ‌های گیاهی یا نخ‌های ابریشمی باشند، به شوینده‌های خاص نیاز دارند. این شوینده‌ها باید دارای PH خنثی بوده و فاقد هرگونه مواد قلیایی یا اسیدی باشند تا رنگ و بافت تابلو فرش تغییر نکند.
در قالیشویی‌های حرفه‌ای، برای تابلو فرش از محلول‌های مخصوصی استفاده می‌شود که نه‌تنها آلودگی را از بین می‌برند، بلکه درخشندگی الیاف را نیز حفظ می‌کنند.
در شستشوی فرش‌های معمولی، معمولاً از دستگاه‌های تمام‌اتوماتیک با فشار آب و برس‌های چرخان استفاده می‌شود. این روش برای فرش‌های ضخیم و مقاوم مناسب است. اما استفاده از چنین دستگاه‌هایی برای تابلو فرش می‌تواند منجر به آسیب جدی در بافت و از بین رفتن طرح شود.
تابلو فرش‌ها اغلب به‌صورت دستی و با اسفنج یا پارچه‌ی نرم شسته می‌شوند. در این روش، حرکت دست در جهت خواب پرزهاست تا از زبر شدن یا گره خوردن الیاف جلوگیری شود. همچنین از آب ولرم به جای آب گرم یا سرد استفاده می‌شود تا بافت فرش حفظ گردد.
فرش‌های معمولی را می‌توان پس از شستشو در فضای باز و زیر آفتاب خشک کرد. گرمای خورشید علاوه بر خشک‌کردن سریع، بوی رطوبت را نیز از بین می‌برد.
اما تابلو فرش به هیچ وجه نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد؛ زیرا نور باعث بور شدن رنگ‌ها و از بین رفتن درخشش ابریشم یا پشم طبیعی می‌شود. برای خشک‌کردن تابلو فرش، از جریان هوای ملایم و غیرمستقیم در محیطی سرپوشیده استفاده می‌شود.
شستشوی فرش‌های معمولی عمدتاً با هدف بهداشت و نظافت محیط انجام می‌شود، در حالی‌که شستشوی تابلو فرش بیشتر با هدف حفظ زیبایی، درخشندگی و ارزش هنری اثر است. از این‌رو، حساسیت و دقت در مراحل شستشو برای تابلو فرش بسیار بیشتر است و معمولاً این کار توسط کارشناسان متخصص در قالیشویی‌های معتبر صورت می‌گیرد.
در یک جمله می‌توان گفت که شستشوی تابلو فرش با فرش‌های معمولی از زمین تا آسمان تفاوت دارد. فرش‌های معمولی به شستشوی قوی‌تر و سریع‌تر نیاز دارند، اما تابلو فرش‌ها نیازمند ظرافت، دقت و دانش تخصصی هستند. استفاده از شوینده‌های مناسب، شستشوی دستی، آب‌کشی ملایم و خشک‌کردن در شرایط کنترل‌شده، چهار اصل اساسی در نگهداری تابلو فرش است.
اگر تابلو فرش شما ارزشمند و هنری است، آن را هرگز به روش‌های معمولی یا خانگی نشویید. سپردن این کار به قالیشویی‌های معتبر و متخصص، نه تنها از آسیب به بافت و رنگ جلوگیری می‌کند، بلکه زیبایی و اصالت آن را برای سال‌ها حفظ خواهد کرد.
محتوای مرتبط: شستشوی تابلو فرش دستباف
۱. تفاوت در نوع بافت و الیاف
اولین و مهم‌ترین تفاوت میان تابلو فرش و فرش معمولی، در نوع بافت و جنس الیاف آن‌هاست.
فرش‌های معمولی اغلب از الیاف پشمی یا آکریلیک بافته می‌شوند و هدف اصلی از تولید آن‌ها، استفاده‌ی کف‌پوشی و مقاومت در برابر فشار و پاخوردگی است. به همین دلیل، تار و پود آن‌ها محکم‌تر بوده و می‌توان از مواد شوینده قوی‌تر برای شستشو استفاده کرد.
در مقابل، تابلو فرش‌ها – به‌ویژه انواع دستباف و ابریشمی – بسیار ظریف و حساس هستند. در بافت آن‌ها از نخ‌های نازک‌تر و گره‌های متراکم‌تری استفاده می‌شود تا طرح و جزئیات با دقت بیشتری نمایان شود. همین ظرافت باعث می‌شود تابلو فرش در برابر مواد شیمیایی و فشار مکانیکی بسیار آسیب‌پذیر باشد. بنابراین، برای شستشوی تابلو فرش باید از مواد شوینده‌ی ملایم و کاملاً خنثی استفاده شود تا تار و پود آن دچار تغییر رنگ یا شکنندگی نشود.
۲. تفاوت در محل قرارگیری و نوع آلودگی
فرش‌های معمولی معمولاً روی زمین پهن می‌شوند و در معرض گرد و خاک، پاخوردگی، ریختن مایعات و لکه‌های چربی قرار دارند. به همین دلیل آلودگی آن‌ها عمیق‌تر است و نیاز به شستشوی کامل با آب و مواد شوینده دارد.
در مقابل، تابلو فرش‌ها معمولاً بر روی دیوار نصب می‌شوند و تماس مستقیمی با پا یا آلودگی‌های محیطی ندارند. عمده‌ترین آلودگی آن‌ها شامل گردوغبار، دود حاصل از پخت‌وپز یا سیگار و گاهی چربی سبک ناشی از هوای محیط است. از این رو، شستشوی کامل با آب فراوان برای تابلو فرش‌ها ضروری نیست و در بیشتر مواقع، یک تمیزکاری سطحی یا شستشوی ملایم کافی است.
۳. تفاوت در نوع مواد شوینده
در شستشوی فرش‌های معمولی معمولاً از شامپو فرش‌های عمومی یا محلول‌های شوینده‌ی نیمه‌قوی استفاده می‌شود که قدرت پاک‌کنندگی بالایی دارند. اما تابلو فرش‌ها، به‌ویژه اگر دارای رنگ‌های گیاهی یا نخ‌های ابریشمی باشند، به شوینده‌های خاص نیاز دارند. این شوینده‌ها باید دارای PH خنثی بوده و فاقد هرگونه مواد قلیایی یا اسیدی باشند تا رنگ و بافت تابلو فرش تغییر نکند.
در قالیشویی‌های حرفه‌ای، برای تابلو فرش از محلول‌های مخصوصی استفاده می‌شود که نه‌تنها آلودگی را از بین می‌برند، بلکه درخشندگی الیاف را نیز حفظ می‌کنند.
۴. تفاوت در روش شستشو
در شستشوی فرش‌های معمولی، معمولاً از دستگاه‌های تمام‌اتوماتیک با فشار آب و برس‌های چرخان استفاده می‌شود. این روش برای فرش‌های ضخیم و مقاوم مناسب است. اما استفاده از چنین دستگاه‌هایی برای تابلو فرش می‌تواند منجر به آسیب جدی در بافت و از بین رفتن طرح شود.
تابلو فرش‌ها اغلب به‌صورت دستی و با اسفنج یا پارچه‌ی نرم شسته می‌شوند. در این روش، حرکت دست در جهت خواب پرزهاست تا از زبر شدن یا گره خوردن الیاف جلوگیری شود. همچنین از آب ولرم به جای آب گرم یا سرد استفاده می‌شود تا بافت فرش حفظ گردد.
۵. تفاوت در مرحله‌ی خشک‌کردن
فرش‌های معمولی را می‌توان پس از شستشو در فضای باز و زیر آفتاب خشک کرد. گرمای خورشید علاوه بر خشک‌کردن سریع، بوی رطوبت را نیز از بین می‌برد.
اما تابلو فرش به هیچ وجه نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد؛ زیرا نور باعث بور شدن رنگ‌ها و از بین رفتن درخشش ابریشم یا پشم طبیعی می‌شود. برای خشک‌کردن تابلو فرش، از جریان هوای ملایم و غیرمستقیم در محیطی سرپوشیده استفاده می‌شود.
۶. تفاوت در هدف شستشو
شستشوی فرش‌های معمولی عمدتاً با هدف بهداشت و نظافت محیط انجام می‌شود، در حالی‌که شستشوی تابلو فرش بیشتر با هدف حفظ زیبایی، درخشندگی و ارزش هنری اثر است. از این‌رو، حساسیت و دقت در مراحل شستشو برای تابلو فرش بسیار بیشتر است و معمولاً این کار توسط کارشناسان متخصص در قالیشویی‌های معتبر صورت می‌گیرد.
جمع‌بندی
در یک جمله می‌توان گفت که شستشوی تابلو فرش با فرش‌های معمولی از زمین تا آسمان تفاوت دارد. فرش‌های معمولی به شستشوی قوی‌تر و سریع‌تر نیاز دارند، اما تابلو فرش‌ها نیازمند ظرافت، دقت و دانش تخصصی هستند. استفاده از شوینده‌های مناسب، شستشوی دستی، آب‌کشی ملایم و خشک‌کردن در شرایط کنترل‌شده، چهار اصل اساسی در نگهداری تابلو فرش است.
اگر تابلو فرش شما ارزشمند و هنری است، آن را هرگز به روش‌های معمولی یا خانگی نشویید. سپردن این کار به قالیشویی‌های معتبر و متخصص، نه تنها از آسیب به بافت و رنگ جلوگیری می‌کند، بلکه زیبایی و اصالت آن را برای سال‌ها حفظ خواهد کرد.
