گروه اجتماعى، محمد غمخوار: زلزله نسبتاً شديد منطقه بلده واقع در مازندران مركزى كه عصر روز گذشته در نيمى از كشور احساس شد بيش از ۶۰ كشته و ۲۰۰ زخمى بر جاى گذاشت.اين زمين لرزه كه در ساعت ۱۸ و ۸ دقيقه و ۴۳ ثانيه رخ داد مناطقى از استان هاى مازندران، گيلان، گلستان، آذربايجان شرقى، همدان، تهران، قم و قزوين را لرزاند و خسارات جانى و مالى را در كانون زلزله و در مناطقى چون بلده، كجور و مرزن آباد و نيز راه هاى منتهى به اين مناطق از جمله جاده چالوس، سبب شد و در عين حال در برخى از شهرهاى اطراف از جمله تهران خساراتى را به ساختمان ها و تجهيزات عمومى وارد كرد.موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران بزرگاى اين زلزله را در مقياس ريشتر ۵/۵ درجه اعلام كرده است اما با اين حال برخى گزارش هاى بين المللى بزرگاى اين زلزله را تا ۳/۶ درجه در مقياس ريشتر اعلام كرده اند.
دكتر مهدى زارع، استاديار پژوهشگاه بين المللى زلزله شناسى و مهندسى درخصوص زلزله روز گذشته در شهرستان «بلده» شب گذشته به «شرق» گفت: «زلزله اى به بزرگى ۲/۶ در مقياس امواج درونى زمين (ريشتر) ساعت ۱۷ و ۸ دقيقه و ۴۳ ثانيه مناطقى از كشور را لرزاند كه كانون اصلى آن نقطه اى در ميان مثلث سه شهر كجور، مرزن آباد و بلده بوده است.»وى افزود: «به احتمال زياد فعال شدن گسل شمال البرز باعث وقوع اين زمين لرزه شده است كه فعاليت گسل در سال ۱۳۳۶ باعث وقوع زلزله «سنگ چال» در جنوب آمل شده بود. براى ما محرز بود كه اين منطقه يك ناحيه زلزله خيز و خطرخيز است و با توجه به زمين لرزه هاى قبل احتمال وقوع زمين لرزه در آن منطقه را رد نمى كرديم اما زمان و قدرت آن قابل پيش بينى نبود كه اين موضوع (پيش بينى زمان زلزله) در همه جاى جهان امرى مسلم است.»زارع در ادامه درخصوص پس لرزه هاى اين زمين لرزه گفت «با توجه به قدرت زلزله ما احتمال مى دهيم شاهد ده ها پس لرزه پس از آن باشيم و تا ساعت ۲۰ و ۸ دقيقه امشب (جمعه شب) يعنى دو ساعت پس از وقوع زلزله اصلى، سه پس لرزه با قدرت بالاى چهار ريشتر ثبت شده است كه امكان مى رود وقوع اين پس لرزه ها تا چند روز آينده ادامه داشته باشد.»
اين كارشناس در مورد احساس وقوع اين زمين لرزه در شهرهاى ديگر گفت «در گزارش ها آمده است كه اين زمين لرزه در شهر تبريز هم احساس شده است كه پس از تحقيق مشخص شد همزمان با زلزله مازندران در شهر سراب زلزله آمده است كه در ابتدا تصور شده بود اين موضوع به خاطر زمين لرزه مازندران بوده است. و با توجه به كاهندگى زمين لرزه انتظار مى رود لرزه هاى زمين تا فاصله بيش از ۳۰۰ كيلومترى احساس نشود.»وى در ادامه با رد احتمال فعال شدن گسل هاى شهر تهران پس از وقوع اين زمين لرزه گفت: «معمولاً چنين زلزله هايى نمى تواند گسلى در فاصله ۷۰ كيلومترى اش را فعال كند ولى امكان دارد در همان منطقه كه گسل حركت مى كند اگر گسلى در مجاورتش باشد فعال شود.»اين استاديار پژوهشگاه بين المللى زلزله شناسى و مهندسى با اعلام اين مطلب كه شوك اصلى اين زلزله ۱۵ ثانيه بوده است در مقايسه اين زمين لرزه با زلزله دى ماه شهرستان بم گفت: «انرژى آزاد شده اين زلزله نسبت به زمين لرزه بم كمى كوچكتر است. اما از لحاظ كل انرژى اين دو زمين لرزه تفاوت چندانى با هم ندارد.»
در حالى كه زارع قدرت اين زمين لرزه را ۲/۶ ريشتر عنوان كرده بود، دكتر ميرزايى در گفت وگو با «شرق» قدرت اين زلزله را ۵/۵ درجه در مقياس درونى زمين اعلام كرد.وى افزود: «اين زمين لرزه در منطقه بلده در استان مازندران و ۶۹ كيلومترى شهر تهران اتفاق افتاد و با توجه به قدرت اين زلزله به طور حتم خساراتى را در بر خواهد داشت.»همچنين وقوع اين زمين لرزه باعث ريزش كوه در چند نقطه جاده كرج _ چالوس شده است كه بنا به گفته دبير مركز اطلاع رسانى نيروى انتظامى اين جاده تا اطلاع بعدى بسته خواهد بود.سرهنگ احمدى به «شرق» گفت: «بلافاصله پس از وقوع زمين لرزه كه موجب ريزش كوه در چند نقطه جاده كرج _ چالوس شده است، چند اكيپ از ماموران راهنمايى و رانندگى و نيروى انتظامى به محل اعزام شدند و توانستند كنترل جاده را در دست بگيرند.»وى افزود: «هم اكنون عمليات امدادرسانى به مسافرانى كه در جاده گرفتار شده اند ادامه دارد و به دستور سردار انصارى قرار است جاده تا ساعتى ديگر باز شود.»
• ريزش كوه بر روى خودروها
يك مقام آگاه در نيروى انتظامى هم شب گذشته به «شرق» گفت: «لرزش زمين باعث شد كه تعداد زيادى از رانندگان هنگام راندن در جاده كنترل خودرو از دستشان خارج و با خودروهاى ديگر و يا كوه برخورد كنند كه اين موضوع باعث بسته شدن جاده شده است.»وى در ادامه افزود: «گزارش هايى همچنين از گير افتادن چند اتومبيل در زير صخره هايى كه پس از زمين لرزه به جاده سقوط كرده بودند، دارند كه گروه هاى امدادى در حال آواربردارى از روى خودروها هستند و احتمال مى رود بيش از ۳۰ نفر در حوادث جاده اى اين زمين لرزه جان خود را از دست داده باشند.»وى همچنين از سقوط چهار خودرو به داخل دره در جاده چالوس _ كرج خبر داد.همچنين مقيمى معاون عمرانى وزير كشور شب گذشته اعلام كرد: «تا ساعت ۱۹ (جمعه) ۱۶ نفر از مسافران در جاده ها بر اثر ريزش سنگ و تونل كشته و حدود ۲۰ نفر زخمى شدند.»
محمدرضا علامى، كارشناس راه هاى وزارت راه و ترابرى هم اعلام كرد: «تمام محورهاى كشور باز است. فقط در دو محور هراز و چالوس ريزش كوه داشته ايم كه با توجه به احتمال ريزش هاى مجدد در اين جاده از مسافران مى خواهيم تا اطلاع ثانوى از اين مسير تردد نكنند.نوربخش مدير روابط عمومى سازمان هلال احمر كشور هم روز گذشته اعلام كرد: «پس از وقوع اين زمين لرزه چهار تيم را با سگ هاى زنده ياب آماده كرديم كه دو تيم به منطقه قزوين و دو تيم ديگر به منطقه كندلوس اعزام شدند.همچنين بالگردهاى اين سازمان براى امدادرسانى به آسيب ديدگان اين زمين لرزه در حال آماده شدن هستند.»يونسى، رئيس دانشگاه علوم پزشكى مازندران هم اعلام كرد: «پس از احساس زمين لرزه آمادگى هاى لازم را انجام داده ايم و چند اكيپ از جراحان به نوشهر، چالوس و نور اعزام شدند.»وى درخصوص آمار تلفات اين حادثه گفت: «اطلاعات ما هنوز خام است ولى براساس گزارش هاى رسيده از شهرستان نور تاكنون (ساعت ۸ شب جمعه) ۱۰ جسد از زيرآوارها بيرون كشيده شده است. همچنين ۷۰ مجروح به بيمارستان ها منتقل شده اند كه اكثر آنها به صورت سرپايى مداوا شده اند و حال آنها رضايت بخش است.»
• زمين لرزه در تهران
دكتر مازيار حسينى رئيس مركز پيشگيرى مديريت بحران تهران هم شب گذشته درخصوص خسارت اين زمين لرزه در شهر تهران گفت: «با توجه به اينكه اين زلزله بزرگى قابل توجه اى داشت به طورى كه مراكز لرزه نگارى بين المللى قدرت آن را حدود ۲/۶ درجه در مقياس درونى زمين اعلام كرده اند و به خاطر نزديكى مركز اين زمين لرزه با تهران، مناطقى از استان تهران اين زلزله را با شدت قابل توجه اى احساس كرده اند. پس از اين زمين لرزه ما به تمام شهردارى ها آماده باش داديم و تاكنون خسارت عمده اى به ما گزارش نشده است.»همچنين گزارش هاى غيررسمى از شكستن شيشه هاى خانه هايى در غرب تهران و ترك خوردن ساختمان هايى در خيابان دامپزشكى و منطقه شهران دارد.به گزارش «شرق» مردم تهران پس از وقوع اين زمين لرزه كه حدود سه ثانيه به طول انجاميد از ترس به خيابان ها ريختند و شب گذشته (جمعه شب) را در پارك هاى ملت، لويزان، چيتگر، سرخه حصار و... گذراندند.
• امنيت شهر در اختيار نيروى انتظامى
سردار رويانيان فرمانده مركز فوريت هاى پليس كشور هم شب گذشته از ارتباط عملياتى پليس با مناطق زلزله زده خبر داد و گفت: «ما به كليه نيروهاى پليس در شهر تهران و استان هاى ديگر آماده باش داده ايم و تعاملات لازم براى امدادرسانى به آسيب ديدگان از سوى پليس و ساير دستگاه ها و نهادهاى مرتبط انجام شده است.»وى در ادامه درخصوص امنيت شهر تهران گفت: «با توجه به احتمال وقوع لرزه هاى ديگر مردم تهران به خيابان ها آمده اند و خوشبختانه وضعيت هوا هم مساعد است و هيچ مشكلى در اين خصوص وجود ندارد. اما تمام گشتى هاى پليس در شهر تهران امشب (جمعه شب ) و در صورت نياز شب هاى ديگر با چراغ هاى گردان در سطح شهر به گشت زنى خواهند پرداخت و حافظ جان و مال مردم خواهند بود.»
•«آماده باش تمامى ايستگاه هاى آتش نشانى تهران
مدير روابط عمومى آتش نشانى تهران به «شرق» گفت: از ساعت اوليه وقوع زلزله تمام ايستگاه هاى آتش نشانى به حالت آماده باش درآمده اند.حقگو افزود: وقوع زلزله امروز باعث قطعى ارتباط تلفنى منطقه كن سولقان شده است.وى افزود: مردم اين منطقه مى توانند در صورت وقوع حادثه از طريق تلفن همراه با ۱۲۵ يا به نزديكترين ايستگاه آتش نشانى اطلاع دهند.حقگو تصريح كرد: مدير عامل، معاونان، مديران و كاركنان سازمان آتش نشانى در سطح تهران براى بروز هرگونه حادثه در حالت آماده باش هستند.همچنين مسئول ستاد حودث غيرمترقبه استاندارى تهران گفت: وقوع زلزله در شهرستان طالقان به ۱۰ واحد مسكونى خساراتى وارد كرد و باعث مجروح شدن يك نفر شد.على جهانبخشى افزود: پس لرزه اى در ساعت شش بعدازظهر روز جمعه به بزرگى چهار و سه دهم در مقياس ريشتر در تهران رخ داد كه خوشبختانه خساراتى در بر نداشته است.
وى افزود: در اثر ريزش كوه در منطقه چالوس و شميرانات به پنج دستگاه خودرو خساراتى وارد شد.مسئول ستاد حوادث غيرمترقبه استاندارى تهران با تصريح اين موضوع كه تا اين ساعت خسارات مالى و جانى ديگرى در اين استان گزارش نشده است افزود در ارتباط با زلزله استان هاى مازندران و قزوين از سوى استاندارى تهران چند تيم امداد آتش نشانى هلال احمر به منطقه مرزن آباد چالوس اعزام شده اند.
فروردين / ارديبهشت ۱۳۳۹، ۴۵۰ تن در شهر لار؛ واقع در جنوب كشور كشته شدند.
شهريور / مهر ۱۳۴۱، ۱۱ هزار تن كشته و ۲۰۰ روستا در غرب تهران ويران شد.
مرداد / شهريور ۱۳۴۷، حدود ۱۰ هزار تن در استان خراسان جان سپردند.
فروردين / ارديبهشت ۱۳۵۱، پنج هزار و ۴۴ تن در جنوب كشور كشته شدند.
فروردين / ارديبهشت ۱۳۵۶، حدود ۹۰۰ تن در منطقه اصفهان جان باختند.
شهريور / مهر ۱۳۵۷، ۲۵ هزار تن در شرق ايران كشته شدند.
آبان / آذر ۱۳۵۸، ۶۰۰ تن در شمال شرقى ايران جان سپردند.
خرداد / تير ۱۳۶۰، يكهزار و ۲۸ تن در استان كرمان كشته شدند.
تير / مرداد ۱۳۶۰ يكهزار و ۳۰۰ تن در استان كرمان جان باختند.
۳۱ خرداد ۱۳۶۹، حدود ۴۰ هزار تن در شهر رودبار در شمال كشور در اثر سنگين ترين زمين لرزه كشته شدند.
۱۰ اسفند ۱۳۷۵، حدود يكهزار و ۱۰۰ تن در اردبيل كشته شدند؛ بزرگى اين زمين لرزه؛ ۵/۵ درجه در مقياس ريشتر بود.
۲۰ ارديبهشت ۱۳۷۵، يكهزار و ۶۱۳ تن در بيرجند بر اثر زمين لرزه با بزرگى ۷/۱ درجه در مقياس ريشتر؛ جان باختند.
۵ دى ماه ۱۳۸۲ زمين لرزه شديدى با بزرگى ۳/۶ درجه در مقياس ريشتر در بم بيش از ۴۰ هزار نفر را كشت و هزاران نفر را زخمى كرد.
۸ خرداد ۱۳۸۳، زمين لرزه اى با بزرگى ۲/۶ درجه ريشتر شمال ايران و از جمله تهران را لرزاند.
اين نوشته خاص زلزله در تهران نوشته شده است كه به گفته بسيارى از كارشناسان حدود بيست و دو سال تاخير داشته است و اين تاخير اصلاً خبر خوبى نيست، چون تاخير باعث انباشته شدن انرژى مى شود. انتظار مى رود زلزله، اگر بيايد، با قدرتى بالاتر از ۷ (در مقياس ريشتر) خواهد بود.
• پيش از آن كه زلزله اتفاق بيفتد...
• اول از همه به فكر مكانى باشيد كه در آن زندگى مى كنيد. بسيارى از بناهاى تهران خصوصاً در مركز و جنوب شهر قديمى هستند، خانه هايى بدون اسكلت فلزى. تا قبل از تصويب قانون ايمن سازى منازل در دهه شصت، بسيارى از خانه هايى كه با اسكلت فلزى ساخته مى شدند هم اصول ايمن سازى را رعايت نمى كردند. ضمن اينكه اصولاً بساز و بفروش هاى تهران افرادى هستند كه اصولاً صلاحيت ساخت مسكن را ندارند و غالباً تشكيل شده اند از افراد كم سواد و سودجو كه براى سود بيشتر حاضرند با جان شما معامله كنند. اما چيزى كه مسلم است خانه هاى قديمى مقاومت كمترى در برابر زلزله دارند. اگر در چنين مكانى زندگى مى كنيد حتماً به فكر تهيه يك مكان ايمن باشيد. فعلاً دست به نقد اگر مى توانيد نقشه اى از گسل هاى تهران تهيه كنيد و به شدت از تهيه مسكن روى مرز گسل ها خوددارى كنيد. هيچ ساختمانى با هر درجه ضريب ايمنى در مرز گسل ها سالم نخواهد ماند.
• شصت درصد زلزله ها در نيمه شب اتفاق افتاده است. بعيد نيست كه زلزله تهران هم جزء همين شصت درصدى ها باشد. فراموش نكنيد كه بعد از اين لباس كامل را در كنار تخت و در دسترس قرار دهيد.
• همين الان كه اين نوشته را تمام كرديد برويد دو تا بطرى نوشابه خانواده خالى را از آب پر كنيد و داخل ماشين بگذاريد. حواستان باشد كه هميشه آن را پر نگه داريد و دو بطرى ديگر هم پرآب كنيد و در مكانى امن در خانه قرار دهيد.
• مكان هاى امن خانه را شناسايى كنيد.
• يك ساك كوچك تهيه كنيد. سعى كنيد از نوعى باشد كه دسته بلند دارند و روى دوش قرار مى گيرند. يا يكى از اين كوله پشتى ها كه قديم ها براى كوهنوردى و در حال حاضر براى مدارس استفاده مى شود. چند تا كنسرو تن ماهى، كمى خشكبار، قند، يك راديوى كوچك و يك چراغ قوه داخل آن بگذاريد. براى تمام اين وسايل باطرى تهيه كنيد و حواستان باشد هر دو ماه باطرى را عوض كنيد. قوطى هاى تن ماهى را قبل از سررسيد مهلت مصرف عوض كنيد. اگر جا باشد بطرى هاى آب را هم داخل همين ساك قرار دهيد.
پيچ گوشتى، شمع، چاقو، سوت و آچارفرانسه را هم داخل همين ساك قرار دهيد. لوازم كمك هاى اوليه را در اين ساك قرار بدهيد. شامل يك قيچى كوچك، باند استريل، چسب، قرص آنتى بيوتيك و استامينوفن، قرص اسهال، الكل و داروى مسكن، اگر دارويى داريد كه عدم مصرفش باعث مرگتان مى شود از آنها هم چندتايى در ساك قرار بدهيد. اگر از سوييچ ماشينتان دو تا داريد يكى را داخل ساك قرار دهيد. اگر نداريد برويد يكى تهيه كنيد بعد آن را داخل اين ساك قرار دهيد. يك بسته دستمال كاغذى رولى فراموش نشود. چند متر طناب، حوله، كوچك، مقدارى پول و طلا يك يا دو قطعه خيلى كوچك از يادگارى كه خيلى برايتان ارزش دارد.
• داخل اتاق خواب را از لوستر و تابلو و اكواريوم و آينه و هر چه وسايل اين طورى است خالى كنيد. تنها يك تخت براى اتاق خواب كافى است و احياناً يك ميز آرايش بدون آينه. همين لوازم را از اتاق خواب بچه برداريد. در مورد اتاق خواب او با سخت گيرى بيشترى كار كنيد.
• با خيال نسبتاً راحت بخوابيد.
• اگر زلزله اتفاق افتاد...
• قبلاً برايتان گفتم تمام جاهاى امن خانه را مشخص كنيد. چارچوب درها، زير ميز ناهارخورى و كنار ستون ها بهترين مكان ها هستند.
• اگر هنگامى كه خواب بوديد ديديد كه زمين مى لرزد زياد به خودتان زحمت ندهيد، تا از گيجى خواب بيدار شويد زلزله تمام شده است. مدت زلزله بين سى ثانيه تا يك دقيقه است. اگر از شانس بدمان زلزله يك دقيقه اى نصيبمان شد باز هم از جايتان تكان نخوريد در جايى كه هستيد بمانيد و سرتان را حفظ كنيد. چون ساختمانى كه سى ثانيه جلوى زلزله ايستادگى كرده است سى ثانيه ديگر هم ايستادگى خواهد كرد. اگر دسترسى شما به يكى از اين نقاط با يك گام امكان پذير است به طرف آن برويد. اگر قرار است چند قدم تا آن مكان برداريد شايد بهتر باشد در جاى خود سنگر بگيريد. حركت در هنگام زمين لرزه كار بسيار سختى است.
• اگر عادت داريد كنار تختتان پارچ آب بگذاريد حتماً از اين به بعد از پارچ و ليوان پلاستيكى استفاده كنيد.
• بعد از اين كه زلزله اتفاق افتاد...
• بعد از زلزله بسيار دقت كنيد بيشتر آسيب ها از اين زمان به بعد شروع مى شود.
• اول اينكه مراقب هر حركت خود باشيد. به هيچ وجه از تخت خارج نشويد. احتمالاً اين نوشته را در مورد پاكسازى اتاق خواب از تابلو و آينه زياد جدى نگرفتيد، يا شب قبل پارچ آب و ليوان را كنار تخت گذاشته ايد و اينها حالا تبديل شده اند به بلورهاى زيباى شيشه. بعد از زلزله برق ها قطع شده است و از نور و اين حرف ها خبرى نيست. حواستان باشد كه يك حركت اضافى مى تواند باعث بريدگى بسيار بد در پايتان بشود. باز هم حواستان باشد كه در اين شرايط برخى از ساختمان ها تبديل شده به تل عظيمى از خاك. زخم بسيار راحت عفونى مى شود تا حالا اسم كزاز و قانقاريا به گوشتان خورده؟ دوا و دارو هم كه ديگر خوابش را ببينيد. پس حواستان باشد به اين راحتى خودتان را زخمى نكنيد.
• اگر دمپايى روفرشى تان را پيدا نمى كنيد، يك تكه از ملافه روى تشكتان را بكنيد و دورپايتان بپيچيد. سعى كنيد قسمت كف را بسيار كلفت بپيچيد. اگر همسر داريد به او هم توصيه كنيد همين كار را بكند. بسيار سريع عمل كنيد اما هول نشويد تا حال هر چه مى خواست بشود شده.
• به سرعت فرزند كوچكتان (تا ده سال) را بغل كنيد و به طرف در برويد به همسرتان ماموريت بدهيد به طرف ساك و آب برود. اگر فرزندتان بزرگ تر از ده سال است اجازه بدهيد خودش راه برود.
• احتمالاً چارچوب در خانه از شكل خارج شده است. شايد ناچار شديد با كمى زور آن را باز كنيد. اگر خواستيد با زور شانه آن را باز كنيد، دقت كنيد كه خيلى محكم ضربه نزنيد. هيچ كس از آن سمت در خبر ندارد.
• زياد نگران بسته نشدن در خانه نشويد. نسبت خانه نيمه ويران به افراد دزد بيشتر از آن است كه به خانه شما هم دستبرد بزنند.
•به هيچ وجه به اين تصور نباشيد كه خانه شما كه جلوى زلزله ايستادگى كرده بعد از اين هم جاى امنى است. از خانه خارج شويد. حتماً با لباس گرم خارج شويد اگر توانستيد يك پتو هم همراه برداريد، سرما هم به اندازه زلزله كشنده است، به گونه اى از خانه خارج شويد كه گويى بار آخر است كه اين آخر را ترك مى كنيد.
•شما جلو حركت كنيد. بعد فرزندتان بعد همسرتان. اگر ناچار شديد كودك تان را در بغل بگيريد بهتر است فردى كه كودك را در بغل مى گيرد از عقب حركت كند. در حين حركت بسيار دقت كنيد حتماً دستان خود را به ديوار (اگر باقى مانده باشد) يا نرده يا به چيزى بگيريد. بسيار احتمال دارد كه زير پايتان ناگهان خالى شود و اين دست گرفتن كمك مى كند كه پرتاب نشويد.
•اگر در طبقات بالا زندگى مى كنيد به آرامى پايين آمدن را شروع كنيد. چراغ قوه را شما در دست بگيريد و هر قدم را حساب شده برداريد و بعد نور را به عقب بيندازيد كه همسر و فرزندتان بتوانند شما را تعقيب كنند. به هيچ وجه ندويد.
•اگر بوى گاز شنيديد چراغ قوه را خاموش كنيد و سعى كنيد در تاريكى راهتان را پيدا كنيد. به هيچ عنوان از كبريت يا فندك استفاده نكنيد.
• در حياط آپارتمان بسيار مراقب باشيد. دهانه تمام چاه ها حالا ديگر باز شده است، ممكن است با كمى آجر يا سيمان پوشيده شده باشد و شكل كامل يك دام را براى فرو بردن شما تشكيل داده باشد. از كنار ديوار حركت كنيد تا به در برسيد و زياد سرعت نداشته باشيد. اگر برايتان امكان دارد همين الان مكان چاه منزلتان را پيدا كنيد و آن را شناسايى كنيد.
•اگر فكر مى كنيد كه مى توانيد با دست خالى به كمك همسايه ها برويد حتماً اين كار را بكنيد.
• خيلى خيلى مراقب بوى گاز باشيد. اگر اين بو را حس كرديد به سرعت به طرف جهت مخالف آن فرار كنيد. هنگام حركت سعى كنيد از وسط خيابان يا كوچه عبور كنيد (كنار هاى پياده رو معمولاً يكى از هزاران دهانه چاهى هستند كه حالا ديگر سرپوش ندارند.)
زمانى كه از كار نجات همسايه ها فارغ شديد به دقت اين اعمال را انجام دهيد.
• اگر در مركز شهر هستيد هر چه سريع تر خود را به سمت خارج شهر برسانيد. به ذهنتان هم خطور نكند كه به همراه زن و بچه براى نجات برادر يا خواهر يا پدر و مادرى كه دو خيابان بالاتر يا پايين تر هستند برويد. من شما را درك مى كنم كه دوست داريد برادر، خواهر، مادر يا پدر خود را هم نجات دهيد اما فرزندان خود را فراموش نكنيد. شما سوپرمن نيستيد. در ضمن اگر مجرد هستيد حتماً براى نجات افراد خانواده اقدام كنيد. عموماً خطاب من در اين نوشته افراد متاهل است.
• اگر خواستيد براى خروج فردى كه از زير آوار فرياد مى كشد برويد دو نكته را فراموش نكنيد:
اگر واقعاً فكر مى كنيد مى توانيد اين كار را بكنيد، حتماً يك كلنگ داخل ماشين تان بگذاريد بعد از زلزله مى فهميد مخترع آن چه نعمتى را اختراع كرده است.
اگر نيمى از بدن فردى را بيرون از آوار ديديد با كمك كلنگ و احتمالاً دو سه نفر ديگر شايد بتوانيد از زير خاك خارجش كنيد. اگر تنها از زير هزاران كيلو آوار صدايش را شنيديد بهتر است دست به هيچ اقدامى نزنيد تا شايد كمك هاى خاص با وسائل ويژه برسند.
هنگام خروج همان فردى كه نيمه در آوار قرار دارد بسيار حساب شده عمل كنيد. يك حركت اشتباه مى تواند باعث شود كه ديوار نيمه خراب روى سرش خراب شود و براى هميشه صدايش قطع شود. مى دانستيد يكى از بيمارى هاى روانى رايج بعد از زلزله مختص كسانى است كه با همين حركت اشتباه باعث مرگ عزيزى شدند و تا آخر عمر خود را سرزنش مى كنند كه چرا آن روز آن حركت اشتباه را كردند؟
• يك نكته ديگر: همين الآن به همه دوستانى كه دوستشان داريد اين نكته ها را بگوييد. به برادر، خواهر، مادر و پدر.