با سلام
در ادامه فرمايشات دوست بسيار عزيزم آقا سامان ، لازمه ابتدا مقدمه اي از ديودها رو خدمتتون عرض كنم و بعد ميرم سراغ ترانزيستور :
ديودها و ترانزيستورهاي دو قطبي ، از دو نوع نيمه هادي به نامهاي « P و N » ساخته شده ند .خود اين نيمه هاديها هم با قرار دادن مقدار معيني از ناخالصيها از قبيل « آرسنيك ، گاليم ، اينديم و ... » در داخل كريستالهاي خالصي مانند سيليكون يا ژرمانيوم ايجاد شده اند .
اگر هنگام ساخت كريستال سيليكون ، مقداري از اتمهاي آرسنيك به داخل سيليكون مذاب وارد شوند ، در آنصورت يك كريستال
نوع N تشكيل خواهد شد .
اگر هنگام ساخت كريستال سيليكون ، مقداري از اتمهاي اينديم به داخل سيليكون مذاب وارد شوند ، در آنصورت يك كريستال
نوع P تشكيل خواهد شد .
يك كريستال نوع N داراي حاملهاي بار منفي ( الكترونها ) است كه مي توانند آزادانه در داخل كريستال حركت كنند ؛ و يك كريستال نوع P داراي حاملهاي بار مثبت( حفره ها ) است كه مي توانند آزادانه در داخل كريستال حركت كنند .
توضيح مختصري از ديود معمولي : ديود نيمه هادي قطعه اي است دوپايه كه از قرار گرفتن دو نوع نيمه هادي N و P در كنار هم ساخته مي شود . به پايه قسمت N ،
كاتد و به پايه قسمت P
آند گويند .
توجه داشته باشيد كه ديود عنصري است يكطرفه ؛ و جريان الكتريكي را فقط در يك جهت هدايت مي كند و آنهم موقعي است كه آند نسبت به كاتد ، مثبت تر باشد ( بعبارتي در
باياس مستقيم باشد ) . اگر ولتاژ آند نسبت به كاتد ، منفي تر باشد ( بعبارتي ديود در
باياس معكوس باشد ) ، ديود هدايت نمي كند . پس بايد موقع استفاده از ديود ( و نيز ترانزيستور ) به باياس صحيح آن توجه داشت .
بخاطر همين خاصيت يكطرفه بودن ، معمولا از ديود در مدارات يكسوساز ولتاژ استفاده مي شود .
و اما درباره ترانزيستور دوقطبي ( BJT ) : ترانزيستور دوقطبي قطعه اي است سه پايه ( پايه بيس، اميتر و كلكتور ) كه به يكي از دو صورت NPN يا PNP ساخته مي شود . اين دو نوع ترانزيستور از نظر عملكرد ، بسيار شبيه همند و تنها تفاوت آنها در باياسينگ آنهاست .
در ترانزيستور NPN يك نيمه هادي نوع N ( پايه كلكتور ) و يك نيمه هادي نوع P ( پايه بيس ) و
دوباره يك نيمه هادي نوع N ( پايه اميتر ) به ترتيب در كنار هم قرار گرفته اند .
براي آنكه از ترانزيستور در مدارمان استفاده كنيم ابتدا بايد آنرا بطور صحيح باياس كنيم ( مثلا در نوع NPN بايد كلكتور را توسط يك مقاومت مناسب به قطب مثبت منبع تغذيه دي سي ، و پايه اميتر را به قطب منفي آن منبع وصل كنيم ). توجه كنيد كه اين كارها براي راه اندازي ترانزيستور
لازم است ؛ و ما حالا مي توانيم انواع آرايش هاي مختلف مدارات ترانزيستوري را پياده سازي كنيم كه اين مبحث فرصتي ديگر مي خواهد .
نكته مهم : ايده اساسي در مدارات ترانزيستوري ، همان عبور جريان در آن است كه مقدار اين جريان ( كه از اميتر به كلكتور است ) بوسيله جريان بيس ( ورودي ) كنترل مي شود .
جريان بيس در مقايسه با جريان كلكتور ، بسيار كوچك است و تغيير اندكي در جريان بيس باعث تغييرات زيادي در جريان كلكتور مي شود .( در واقع هر ترانزيستور ، مشخصه اي بنام
« بتا » دارد كه جريان كلكتور ( بعنوان خروجي ) از ضرب جريان بيس در مقدار بتاي آن ترانزيستور بدست مي آيد . )
موفق باشيد ( علي اكبر )