پدر فراموش شده كامپيوتر

[ToFaN]

جان وينسنت آتاناسف - پدر فراموش شده كامپيوتر

اشاره :
دنيا همواره به آدم‌هايي نياز داشته است كه بتوانند آينده را شكل دهند و John Vincent Atanasoff يكي از همين نوابع با چنين ديدگاهي بود. وي از جمله نخستين توسعه‌دهندگان كامپيوتر ديجيتال الكترونيكي بوده است و در واقع پديدآمدن رشته محاسبات الكترونيكي مديون وي است. وي در عين نوآور بودن، فيزيكدان و رياضيدان نيز بود.

اولين كامپيوتر الكترونيكي كه از لامپ‌هاي خلاء استفاده مي‌كرد توسط آتاناسف و كليفورد بِري در دانشكده ايالتي يوتا ساخته شد. كامپيوتر آن‌ها كه مي‌توان لقب نخستين كامپيوتر ديجيتالي را نيز به آن داد، بين سال‌هاي 1937 و 1942 ساخته شد. اين كامپيوتر مي‌توانست محاسبات دودويي را انجام دهد، حافظه‌اي پاك‌شونده داشت و مدارات منطقي را شامل مي‌شد. البته اين كامپيوتر هيچ‌گاه به توليد انبوه نرسيد و در حد يك نمونه باقي ماند.
جان، به رياضيات بسيارعلاقه‌مند بود و از سن ده‌سالگي اين علاقه خود را با مطالعه كتاب‌هاي جبر و سروكله‌زدن با ادوات مكانيكي كه كاركرد آن‌ها تابع منطق رياضي بودند، نشان مي‌داد.
جان موفق شد دوران دبيرستان را زودتر از موقع يعني طي دو سال بگذارند. اما با اين حال به دليل نياز مالي نتوانست به دانشگاه برود و در عوض پي كسب و كار رفت تا درآمدي براي گذراندن زندگي داشته باشد.
وي سرانجام در سال 1921 توانست به دانشگاه فلوريدا وارد شود و چهارسال بعد در رشته مهندسي الكترونيك با درجه A فارغ‌التحصيل شود.
جان سپس براي ادامه تحصيل وارد كالج ايالتي‌يوتا شد و در همان جا با همسر آينده‌اش Lura Meeks آشنا شد. در سال 1926 يك سال پس از ورود به كالج موفق به دريافت مدرك عالي خود در رشته رياضيات گرديد. اما علاقه او به رياضيات، فيزيك و مكانيك خاموش نشدني بود. براي همين منظور، جهت كسب مدرك دكتري به دانشگاه ويكانسين رفت تا در تئوري فيزيك صاحب مدرك PHD شود.


پس از تكميل مدارج تحصيلي، جان به ياد آرزوي ديرينه خود افتاد. آرزوي وي همواره اين بود كه راهي بيابد تا انجام محاسبات رياضي با سرعت بيشتري صورت بگيرند. هر چند كه در آن زمان ماشين‌حساب‌هاي شركت IBM با نامTabulator و نوع ديگري از ماشين‌حساب با نام Monroe Calculator وجود داشتند، اما اين دستگاه‌ها از نظر آتاناسف، هنوز كُند بودند و رضايت وي را ‌حاصل نمي‌كردند. وي اعتقاد داشت كه دستگاه آنالوگ (قياسي) نمي‌تواند به آن سرعتي برسد كه محاسبات موردنظر وي را در مدت زمان كوتاهي انجام دهد و لذا به فناوري ديجيتالي بسيار علاقمند و معتقد بود.
وي با كمك همكارانش در كالج‌يوتا، چهار اصل را براي ساخت يك كامپيوتر ديجيتالي در نظر گرفت. اين اصول عبارت بودند از:
1- كامپيوتر موردنظر بايد الكتريكي يا الكترونيكي باشد.
2- كامپيوتر موردنظر بايد از سيستم دودويي (باينري) استفاده نمايد.
3- حافظه كامپيوتر بايد از ظرفيت بالا برخوردار باشد. ضمن آن‌كه حافظه‌اي پاك‌شدني و احياشونده باشد و توان مصرفي پاييني نيز داشته باشد.
4- كامپيوتر بايد از عمليات منطقي به‌طور مستقيم استفاده نمايد و نبايد از روش‌ها يا دستگاه‌هاي آنالوگ براي انجام محاسبات بهره بگيرد.
وي با درنظرگرفتن اين چهار ويژگي، از دانشكده تقاضا كرد كه يكي از دانشجويان تازه فارغ‌التحصيل شده را به وي معرفي نمايد و كليفورد بري به همين منظور به وي معرفي شد.
آن‌ها در سال 1939، اولين نمونه از كامپيوترشان را به نام ABC كه سرنام Atanasoff Berry Computer بود آماده كردند كه به خوبي كار مي‌كرد. اما جان براي ثبت كامپيوتر خود به عنوان اولين نمونه كامپيوتر ديجيتالي مقداري تعلل كرد كه اين نتيجه خوبي در پي نداشت.
در سال 1940، دكتر جان ماچلي كه چيزهايي از كامپيوتر ABC شنيده بود، از آتاناسف تقاضا كرد كه كامپيوترش را ببينيد و وي پذيرفت. اما اين‌كار باعث شد كه ماچلي از ايده ساخت ABC بهره برداري‌هاي فراواني كند و بتواند به سرعت كامپيوتر خود به نام انياك (ENIAC) را آماده كند.
در نتيجه انياك كه با كمك دكتر اكرت ساخته شده بود، با نمايش‌هايي كه به راه انداخت نزد اغلب مردم به عنوان اولين كامپيوتر ديجيتالي شناخته ‌شد.
اما طي يك ماجراي حقوقي در سال 1972، قاضي ايالتي عنوان مبدع نخستين كامپيوتر ديجيتالي الكترونيكي را به آتاناسف اعطا كرد و مشخص گرديد كه در ساخت انياك تا حد زيادي از ABC الگوبرداري شده است. وي سپس در سال 1990، مدال ملي تكنولوژي ايالات متحده را به لحاظ همين ابداع دريافت نمود.
دكتر جان ونيسنت آتاناسف در سال 1995 و در سن 91 سالگي درگذشت. وي هر چند كه نتوانست حق اختراع ABC را براي خود ثبت نمايد اما پس از آن، 32 اختراع مختلف ديگر را به نام خود به ثبت رساند.

موفق و شاد باشيد - يوسف صالحي زاده